ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Οικογενειακή Διαμεσολάβηση – Ιστορική Αναδρομή και το Συμβούλιο της Ευρώπης

Μεταξύ άλλων, η Σύσταση αναφέρει ότι:

1. Όπου τα μέρη το επιθυμούν, τα Κράτη Μέλη πρέπει να διευκολύνουν την έγκριση συμφωνιών που προκύπτουν από διαμεσολάβηση μέσω δικαστικής ή άλλης αρμόδιας αρχής και θα πρέπει να παρέχουν μηχανισμούς για την εκτέλεση τέτοιων συμφωνιών μέσω νομοθεσίας.
2. Τα Κράτη Μέλη πρέπει να αναγνωρίσουν την αυτονομία της διαμεσολάβησης και την πιθανότητα να πραγματοποιηθεί πριν, κατά ή μετά από τη δικαστική διαδικασία.
3. Τα Κράτη Μέλη πρέπει να προωθήσουν την ανάπτυξη της οικογενειακής διαμεσολάβησης. Για παράδειγμα, συστήνεται στα Κράτη Μέλη όπως ενημερώσουν τους πολίτες (μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων) για τα οφέλη της επίλυσης των οικογενειακών διαφορών τους μέσω της οικογενειακής διαμεσολάβησης.
4. Επιπλέον, συστήθηκε στα Κράτη Μέλη να καθιερώσουν μεθόδους για να παρέχουν σχετικές πληροφορίες σχετικά με τη διαμεσολάβηση ως εναλλακτική διαδικασία για την επίλυση οικογενειακών διαφορών (για παράδειγμα, καθιστώντας υποχρεωτική για τα μέρη την πρώτη συνάντηση με τον διαμεσολαβητή). Με αυτόν τον τρόπο επιτρέπουν στα μέρη να εξετάσουν εάν είναι εφικτό και χρήσιμο να επιλύσουν την διαφορά τους μέσω διαμεσολάβησης.

Με σκοπό να βοηθήσει τα Κράτη Μέλη να εφαρμόσουν τη Σύσταση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης (CEPEJ) στις 07 Δεκεμβρίου του 2007 έκδωσε «Κατευθυντήριες γραμμές για καλύτερη εφαρμογή της υφιστάμενης σύστασης σχετικά με την οικογενειακή διαμεσολάβηση και τη διαμεσολάβηση σε αστικές υποθέσεις» («Κατευθυντήριες Γραμμές»). Μεταξύ άλλων, οι Κατευθυντήριες Γραμμές αναφέρουν τα ακόλουθα:

1. Κράτη Μέλη

Τα Κράτη Μέλη πρέπει να αναγνωρίσουν και να προωθήσουν υφιστάμενα καθώς και νέα συστήματα διαμεσολάβησης με χρηματικές και άλλες μορφές στήριξης. Όπου έχουν δημιουργηθεί επιτυχημένα προγράμματα διαμεσολάβησης, τα Κράτη Μέλη ενθαρρύνονται να επεκτείνουν τη διαθεσιμότητά τους μέσω πληροφοριών, εκπαίδευσης και εποπτείας.

2. Δικαστές

Οι δικαστές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της διαμεσολάβησης. Θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχουν πληροφορίες, να ενημερώνουν για τη διαμεσολάβηση και όπου απαιτείται, να καλούν τα μέρη να χρησιμοποιήσουν τη διαμεσολάβηση ή/και να παραπέμπουν την υπόθεση σε διαμεσολάβηση. Είναι επομένως σημαντικό να υπάρχει ο θεσμός της διαμεσολάβησης, είτε με τη θέσπιση κανόνων διαμεσολάβησης που προσαρτώνται στο δικαστήριο είτε κατευθύνοντας τους διαδίκους σε φορείς εναλλακτικής επίλυσης διαφορών.

3. Δικηγόροι

Ο κώδικας δεοντολογίας για τους δικηγόρους θα πρέπει να περιλαμβάνει υποχρέωση ή σύσταση για την εξέταση εναλλακτικών μέσων επίλυσης διαφορών, συμπεριλαμβανομένης της διαμεσολάβησης. Επομένως, θα πρέπει να υποχρεώνεται ή να συστήνεται όπως οι δικηγόροι πριν προσφύγουν στο δικαστήριο να παρέχουν σχετικές πληροφορίες και συμβουλές στους πελάτες τους σε σχέση με την διαμεσολάβηση.

Μετά από πάροδο δέκα ετών, η CEPEJ αποφάσισε να μην τροποποιήσει τις Κατευθυντήριες Γραμμές, αλλά να τις συμπληρώσει με πρακτικά εργαλεία που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα Κράτη Μέλη να εφαρμόσουν και να αναπτύξουν τη χρήση της διαμεσολάβησης, αλλά και να υποστηρίξουν τα ενδιαφερόμενα μέρη της διαμεσολάβησης. Τα εν λόγω εργαλεία μπορείτε να τα βρείτε εδώ: https://rm.coe.int/mediation-development-toolkit-ensuring-implementation-of-the-cepej-gui/16808c3f52

Στην Κύπρο ψηφίστηκε από την ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων ο «Ο περί Διαμεσολάβησης σε Οικογενειακές Διαφορές Νόμος του 2019.» Έχοντας υπόψη τόσο το εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο της Διαμεσολάβησης όσο και τις ανωτέρω συστάσεις, η έκδοση σχετικών Κανονισμών θα δημιουργήσει το σωστό υπόβαθρο για τη διεξαγωγή οικογενειακών διαμεσολαβήσεων οι οποίες θα δώσουν την δυνατότητα στους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας να επιλύουν τις οικογενειακές διαφορές τους εύκολα, ειρηνικά και οικονομικά.

 Οι πιο πάνω πληροφορίες δεν αποτελούν νομική συμβουλή.

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Πίνακας Δικαιωμάτων Συζύγων σε Οικογενειακές Διαφορές και Διαμεσολάβηση

Οι πιο πάνω πληροφορίες δεν αποτελούν νομική συμβουλή.

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Δικαιώματα Συζύγου Διαρκούσης της Διάστασης και Μετά την Έκδοση Διαζυγίου

1. Διατροφή Συζύγου

Αν η έγγαμη συμβίωση διακοπεί το Δικαστήριο μπορεί με αίτηση του συζύγου να εκδώσει Διάταγμα διατροφής με το οποίο να διατάσσεται ο άλλος σύζυγος να καταβάλλει στον αιτητή διατροφή. Διακοπή συμβίωσης μπορεί να επέλθει και όταν οι σύζυγοι συζούν κάτω από την ίδια στέγη.

Η αξίωση είναι προσωποπαγής και αμεταβίβαστη. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ύπαρξη γάμου.

Η διατροφή συζύγου παύει με την λύση του γάμου. Για παράδειγμα, ο θάνατος συζύγου ο οποίος επιφέρει και την λύση του γάμου οδηγεί στην παύση της υποχρέωσης διατροφής.

Μεταγαμιαία Διατροφή

Όπου ο αιτητής επιδιώκει την διατροφή μετά μετά τη λύση τον γάμου αυτό ονομάζεται «Μεταγαμιαία Διατροφή».

Η μεταγαμιαία διατροφή επαφίεται στην Διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου, έχει ηθικό χαρακτήρα και αποσκοπεί στην βοήθεια του άπορου πρώην συζυγού. Δίδεται για λόγους επιείκειας.

Η διατροφή μπορεί να αποκλειστεί ή περιοριστεί αν αυτό επιβάλλεται από σπουδαίους λόγους ιδίως αν ο γάμος είχε μικρή χρονική διάρκεια ή αν ο δικαιούχος βαρύνεται με σοβαρή υπαιτιότητα για την λύση του γάμου ή την διακοπή της συμβίωσης ή αν προκάλεσε εκούσια απορία.

Διάταγμα διατροφής συζύγου παύει εάν αυτός έχει ξαναπαντρευτεί ή συζει μόνιμα με κάποιο άλλο πρόσωπο σε ελεύθερη ένωση

2. Δικαίωμα Αποκλειστικής Χρήσης Οικογενειακής Στέγης

Σε περίπτωση διακοπής της Συμβίωσης ή σε περίπτωση που δίνεται γνωστοποίηση στον επίσκοπο ή σε περίπτωση που καταχωρείται αγωγή διαζυγίου, το Οικογενειακό Δικαστήριο μπορεί ύστερα από αίτηση ενός από τους συζυγούς, εφόσον το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας και το συμφέρον των παιδιών να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησιμοποιείται ως οικογενειακή στέγη ανεξάρτητα από ποίος από αυτούς είναι ο ιδιοκτήτης ή έχει το δικαίωμα χρήσης.

Οι προυποθέσεις τίθενται διαζευκτικά και όχι σωρευτικά.

Παραχώρηση αποκλειστικής χρήσης συζυγικής στέγης μπορεί να επιτευχθεί διαρκούντος του γάμου. Με την λύση του γάμου λήγει η ισχύς του Διατάγματος αποκλειστικής χρήσης.

3. Χρήση Κινητών

Ο κάθενας από τους συζύγους δικαιούται να παραλάβει τα κινητά που του ανήκουν έστω και αν τα χρησιμοποιούσαν και οι δύο σύζυγοι. Υποχρεούται όμως να παραχωρήσει στον άλλο σύζυγο την χρήση των οικιακών αντικειμένων που είναι απολύτως απαραίτητα για την χωριστή εγκατάσταση αν το επιβάλλουν οι περιστάσεις για λόγους επιείκειας.

4. Συμμετοχή στην Περιουσία

Σε περίπτωση που ο γάμος λυθεί ή σε περίπτωση διάστασης των συζύγων και η περιουσία του ενός συζύγου έχει αυξηθεί, ο άλλος σύζυγος εφ’ όσον συνέβαλε με οποιοδήποτε τρόπο στην αύξηση αυτή δικαιούται να εγείρει αγωγή στο Δικαστήριο και να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αύξησης το οποίο προέρχεται από τη δική του συμβολή.

Μαχητό τεκμήριο

Η συνεισφορά του ενός συζύγου στην αύξηση της περιουσίας του άλλου τεκμαίρεται ότι ανέρχεται στο ένα τρίτο της αύξησης εκτός αν αποδειχθεί μεγαλύτερη ή μικρότερη συνεισφορά. Δηλαδή, εφόσον δεν έχει αποδειχθεί ούτε μεγαλύτερη ούτε μικρότερη συνείσφορα αλλά ούτε και ανύπαρκτή συνεισφορά στην αύξηση περιουσίας τότε η συνεισφορά του συζύγου υπολογίζεται στο ένα τρίτο.

Στην αύξηση περιουσίας των συζύγων δεν υπολογίζεται ότι αυτοί απέκτησαν:

(α) Απο δωρέα, κληρονομία ή άλλη χαριστική αιτία.

(β) Με διάθεση περιουσίας που αποκτήθηκε με τις προαναφερόμενες στην παράγραφο (α)  αιτίες.

Παραγραφή αξίωσης

Η αξίωση για συμμετοχή στην περιουσία παραγράφεται τρία χρόνια μετά την λύση ή ακύρωση του γάμου.

Υπάρχει όμως η κάτωθι επιφύλαξη:

Για τους σκοπούς του Νόμου αυτού οποιαδήποτε αξίωση υπό μορφή ανταπαίτησης θα θεωρείται για σκοπούς καθορισμού του χρόνου παραγραφής ως ξεχωριστή αγωγή εγερθείσα την ίδια ημερομηνία ως η Αγωγή στα πλαίσια της οποία προβάλλεται η ανταπαίτηση.

Απώλεια δικαιώματος έγερσης αγωγής και μείωση του ποσού της αξίωσης.

Το Δικαστήριο μπορεί να μην επιδικάσει στον Ενάγοντα σύζυγο οποιοδήποτε ποσό ή να μειώσει το ποσό το οποίο αυτός δικαιούται με βάση το ίδιο άρθρο αν αυτός εγκατέλειψε χωρίς εύλογη αιτία το σύζυγο ή παρέλειψε να τον συντηρεί.

Η διάταξη αυτή ουδέποτε εφαρμόστηκε στην πράξη ή αποφασίστηκε η έκταση της από το Δευτεροβάθμιο δικαστήριο. Ούτε και κρίθηκε η συνταγματικότητα της από το Ανώτατο Δικαστήριο.  Σε πρωτόδικη όμως απόφαση η οποία αφορούσε την δημιουργία εξωσυζυγικής σχέσης, λέχθηκε ότι:

Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη την έναντι του ενάγοντα συζύγου συμπεριφορά του άλλου συζύγου. Στην προκειμένη περίπτωση η αμοιβαία καχυποψία, όπως έχω αναφέρει και προηγουμένως, είχε κλονίσει συθέμελα τη συζυγική σχέση των διαδίκων. Είναι αδιάφορο αν υπάρχει ή όχι υπαιτιότητα του δικαιούχου συζύγου στο διαζύγιο.

Οι πιο πάνω πληροφορίες δεν αποτελούν νομική συμβουλή.

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Διαμεσολάβηση και Περιουσιακές Διαφορές

Σύμφωνα με το Νόμο, σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου στην Κύπρο και δεδομένου ότι υπήρξε αύξηση της περιουσίας ενός από τους δύο συζύγους κατά τη διάρκεια του γάμου, τότε ο/ή σύζυγος, εάν έχει συνεισφέρει στην αύξηση αυτή, δικαιούται να ζητήσει το μερίδιο που αναλογεί στην συνεισφορά του/της.

Η διαμεσολάβηση σε περιουσιακές διαφορές είναι εξαιρετικά φλέγων θέμα το οποίο επηρεάζει σημαντικά την κινητή και ακίνητη περιουσία των συζύγων. Αν και ο διαμεσολαβητής δεν εκφέρει άποψη, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή κατά τη διεκπεραίωση τέτοιων υποθέσεων για να αποφευχθεί η οποιαδήποτε κατάφορη αδικία. Είναι αναγκαίο σε περίπτωση που υπάρχει ακίνητη περιουσία να γίνει εκτίμηση της περιουσίας κατά τον χρόνο της διάστασης και το χρόνο απόκτητης της ώστε να διαπιστωθεί η αύξηση της περιουσίας. Τα έξοδα βαρύνουν τα μέρη από κοινού. Η χρήση εμπειρογνώμονα στις περιουσιακές διαφορές γίνεται όπου ενδείκνυται με τη σύμφωνη γνώμη των μερών. Τα έξοδα του εμπειρογνώμονα βαραίνουν τα μέρη από κοινού.

Επίσης όπου ο διαμεσολαβητής δεν έχει λάβει οποιαδήποτε κατάρτιση πάνω σε θέματα τα οποία αφορούν τις περιουσιακές διαφορές, είναι σημαντικό, ούτως ώστε τα μέρη να μην παραπλανηθούν, να καλέσει εμπειρογνώμονα να συμμετέχει στη διαδικασία. Τέτοιος εμπειρογνώμονας μπορεί να είναι δικηγόρος.

Κάτι που είναι σημαντικό να γνωρίζει ένας διαμεσολαβητής Οικογενειακών Διαφορών είναι ότι υπάρχει μαχητό τεκμήριο ότι ο/η σύζυγος δικαιούται στο ένα τρίτο της αύξησης της περιουσίας, εκτός εάν αποδειχθεί μεγαλύτερη ή μικρότερη συνεισφορά στην αύξηση.

Σημειώνουμε ότι προσωπικές εγγυήσεις ή υποθήκες τείνουν να καταδείξουν ότι υπήρξε συνεισφορά προς όφελος του/της συζύγου.

Επίσης, η συνεισφορά της συζύγου ως οικοκυρά η οποία φροντίζει το σύζυγο και τα ανήλικα παιδιά των μερών τεκμαίρεται στο 1/3 της αύξησης της περιουσίας.

Σε σχέση με την αύξηση της περιουσίας, υπάρχουν ειδικοί κανόνες οι οποίοι θα πρέπει να τηρούνται:

1. Αύξηση της περιουσίας σημαίνει την κινητή ή ακίνητη περιουσία που αποκτήθηκε είτε πριν τον γάμο με την προοπτική του γάμου είτε που αποκτήθηκε μετά τον γάμο. Άρα, δεν μπορεί να υπάρξει απαίτηση σε σχέση με περιουσία που αποκτήθηκε πριν την προοπτική του γάμου.
2. Δεν λαμβάνεται υπόψη για σκοπούς διαχωρισμού της περιουσίας, οποιαδήποτε περιουσία που αποκτήθηκε δυνάμει δωρεάς, κληρονομιάς (η ως το προϊόν διάθεσης περιουσίας που αποκτήθηκε από κληρονομιά ή δωρεά).

Αντίθετα με το τι ισχύει σε άλλες δικαιοδοσίες, τα προγαμιαία σύμφωνα δεν αναγνωρίζονται ως έγκυρα βάσει του Οικογενειακού Δικαίου στην Κύπρο. Όμως μετά την διάσταση οι σύζυγοι μπορούν να συνάψουν συμφωνία για επίλυση των περιουσιακών διαφορών τους.

Μια τέτοια συμφωνία δυνατόν να είναι και η συμφωνία συμβιβασμού η οποία προκύπτει μέσω της διαμεσολάβησης. Σημειώνουμε όμως, ότι σε αντίθεση με τη συμφωνία που προκύπτει από ιδιωτική πρωτοβουλία των μερών για συμφωνία, η χρήση της διαμεσολάβησης μπορεί να εγγραφεί στο Οικογενειακό Δικαστήριο για εκτέλεση.

Η εγγραφή δυνατόν να γίνει από κοινού από τα μέρη ή από ένα εκ των μερών με τη γραπτή συγκατάθεση των υπόλοιπων μερών.

Οι πιο πάνω πληροφορίες δεν αποτελούν νομική συμβουλή.

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Πως Εγγράφεται η Συμφωνία Διαμεσολάβησης Οικογενειακής Διαφοράς;

Η Οικογενειακή Διαμεσολάβηση είναι πλέον γεγονός. Με τη θέσπιση του Ν. 62(Ι)/2019, περί Διαμεσολάβησης σε Οικογενειακές Διαφορές Νόμου, σε οποιεσδήποτε οικογενειακές διαφορές δυνατόν αυτές να επιλυθούν με τη μέθοδο της διαμεσολάβησης.

Αυτό σημαίνει ότι, οποιεσδήποτε οικογενειακές οι οποίες αφορούν γονική μέριμνα, διατροφή παιδιών, διατροφή συζύγων, ή περιουσιακές σχέσεις, μπορούν να επιλυθούν με την εναλλακτική επίλυση διαφορών μέσω διαμεσολάβησης.

Η διαμεσολάβηση σε οικογενειακές διαφορές, δεν καλύπτει διαφορές που αφορούν την αφαίρεση ή την ανάθεση γονικής μέριμνας, αλλά ούτε και την έκδοση διαζυγίου. Αυτό διότι, είναι μόνο τα Οικογενειακά Δικαστήρια αυτά που μπορούν να λύσουν ένα γάμο ή να αναθέσουν γονική μέριμνα.

Τα μέρη της διαφοράς, θα επιλέξουν το διαμεσολαβητή τους ο οποίος θα προσπαθήσει να βοηθήσει τα μέρη να καταλήξουν σε συμφωνία για την επίλυση της οικογενειακής τους διαφοράς.

Παράδειγμα 1:

Ένα ζευγάρι το οποίο βρίσκεται στη διαδικασία διαζυγίου, διορίζει διαμεσολαβητή για να επιλύσουν το θέμα της διατροφής των παιδιών τους. Δηλαδή, το ποσό που θα καταβάλει ο/η σύζυγος στον/στην σύζυγο για τη διατροφή των παιδιών.

Παράδειγμα 2:

Εκδόθηκε διαζύγιο μεταξύ ενός ζευγαριού και η σύζυγος έχει την επιμέλεια των ανηλίκων. Ο σύζυγος επιθυμεί με τη σύζυγο του να συμφωνήσουν το θέμα της επικοινωνίας του ιδίου με τα ανήλικα τεκνά, το ποσό της διατροφής καθώς και τις περιουσιακές τους διαφορές.

Διαδικασία Συμφωνίας Διαμεσολάβησης σε Οικογενειακή Διαφορά

Κατά τη διαδικασία της διαμεσολάβησης, εάν τα μέρη έλθουν σε συμφωνία τότε, η διαμεσολάβηση της οικογενειακής διαφοράς τελειώνει με τη σύναψη συμφωνίας συμβιβασμού. Η εν λόγω συμφωνία συμβιβασμού περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

• Τα στοιχεία του διαμεσολαβητή
• Τον τόπο και το χρόνο της διαμεσολάβησης
• Τα στοιχεία των μερών
• Τα στοιχεία των προσώπων που έλαβαν μέρος στη διαδικασία της διαμεσολάβησης
• Τους όρους της συμφωνίας στην οποία καταλήξανε τα μέρη κατά τη διαμεσολάβηση και
• Την ημερομηνία της σύναψης της.

Διαδικασία Κατάθεσής Συμφωνίας Συμβιβασμού σε Οικογενειακή Διαφορά

Όταν συναφθεί η συμφωνία συμβιβασμού σε οικογενειακή διαφορά, τότε αυτή μπορεί να κατατεθεί στο Δικαστήριο. Αυτό δεν είναι αναγκαίο εάν τα μέρη τηρούν τους όρους της συμφωνίας. Όπου όμως υπάρχει παράβαση της συμφωνίας, και τα μέρη επιθυμούν να εκτελέσουν τη συμφωνία θα πρέπει αυτή να κατατεθεί στο Δικαστήριο. Με την κατάθεση η συμφωνία θεωρείται ως Δικαστική Απόφαση με αποτέλεσμα οι συμβαλλόμενοι να χρησιμοποιήσουν οποιαδήποτε μέτρα εκτέλεσης έχουν στη διάθεση τους.

Η συμφωνία συμβιβασμού κατατίθεται από κοινού από όλα τα μέρη στο Δικαστήριο (εάν επιθυμούν) ή από ένα εκ των μερών με τη γραπτή συγκατάθεση των υπόλοιπων μερών.

Εάν η συμφωνία συμβιβασμού είναι διατυπωμένη σε γλώσσα άλλη από την ελληνική γλώσσα, το δικαστήριο δύναται να ζητήσει και την προσκόμιση δεόντως επικυρωμένης μετάφρασης αυτής στην ελληνική γλώσσα.

Μετά την αίτηση που κατατίθεται για εκτέλεση της συμφωνίας, τότε το Δικαστήριο μπορεί να κηρύξει το σύνολο ή μέρος της συμφωνίας συμβιβασμού ως εκτελεστό κατά τον ίδιο τρόπο που εκτελείται δικαστική απόφαση ή δικαστικό διάταγμα, με την ίδια ισχύ, και, σε τέτοια περίπτωση, δύναται να εκδοθεί δικαστική απόφαση με περιεχόμενο εκείνο της συμφωνίας συμβιβασμού. Διαφορετικά μπορεί να απορρίψει την αίτηση για εκτέλεση της συμφωνίας συμβιβασμού.

Σημειώνεται ότι τα μέρη θα πρέπει κατά την άποψη μας να προχωρήσουν σε κατάθεση της συμφωνίας συμβιβασμού άμεσα με την ολοκλήρωση. Ο λόγος είναι για να αποφευχθούν οποιεσδήποτε αποσβεστικές προθεσμίες σε περίπτωση που το δικαστήριο αποφασίσει ότι μια συμφωνία δεν είναι εκτελεστή.

Παράδειγμα:

Τα μέρη συμφωνούν με τη μέθοδο της διαμεσολάβησης για την επίλυση των περιουσιακών τους διαφορών πριν τη διάσταση. Τέτοια συμφωνία δεν είναι εκτελεστή. Εάν τα μέρη τελικά χωρίσουν αλλά δεν προβούν σε αίτηση για εκτέλεση της συμφωνίας στο Δικαστήριο ουδέποτε θα μάθουν εάν η συμφωνία τους είναι εκτελεστή ή όχι. Εάν περάσουν 3 χρόνια από το διαζύγιο, τότε δεν μπορούν να προχωρήσουν σε αίτηση για περιουσιακές διαφορές και θα καταλήξουν με μια συμφωνία συμβιβασμού περιουσιακών διαφορών η οποία είναι μη εκτελεστή.

Οι πιο πάνω πληροφορίες δεν αποτελούν νομική συμβουλή.

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Διαμεσολάβηση και Διατροφή

Παράγοντες που πάντοτε λαμβάνονται υπόψη σε Οικογενειακή Διαμεσολάβηση

Σε όλες τις περιπτώσεις οικογενειακής διαμεσολάβησης, λαμβάνονται υπόψη και επιδιώκονται τα ακόλουθα:

(α) Η ενθάρρυνση συναινετικών προσεγγίσεων με σκοπό τον περιορισμό των συγκρούσεων και της εχθρότητας μεταξύ των μερών σε οικογενειακή διαφορά και η βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ όλων των μελών της οικογένειας·

(β) ο περιορισμός των αρνητικών επιπτώσεων που προέρχονται από τις οικογενειακές συγκρούσεις·

(γ) η στήριξη και διατήρηση των σχέσεων μεταξύ των μελών της οικογένειας, ιδιαίτερα γονέων και τέκνων∙

(δ) η διασφάλιση του συμφέροντος του παιδιού·

(ε) η ενθάρρυνση της ανάληψης, με υπευθυνότητα, της κοινής γονικής ευθύνης για τη φροντίδα, ευημερία και ανάπτυξη των παιδιών, σύμφωνα με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία κυρώθηκε από τη Δημοκρατία με τον περί της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Κυρωτικό) Νόμο, καθώς και οποιαδήποτε άλλη σύμβαση αναφορικά με δικαιώματα του παιδιού την οποία έχει κυρώσει η Δημοκρατία, ανεξάρτητα από το γαμικό καθεστώς και τις συνθήκες διαβίωσης οποιουδήποτε από τους γονείς· και

(στ) ο περιορισμός των επίδικων θεμάτων και η οριστική επίλυση της οικογενειακής διαφοράς σε συντομότερο χρονικό διάστημα από αυτό που απαιτείται για την επίλυσή της αποκλειστικά μέσω δικαστικών διαδικασιών.

Επίσης ένας διαμεσολάβητης σε οικογενειακές διαφορές οφείλει

(1) σε περίπτωση που η διαφορά αφορά ή επηρεάζει εν όλω ή εν μέρει παιδί, εφόσον το κρίνει απαραίτητο και αφού συνεννοηθεί με τα μέρη, ακούει τις απόψεις του παιδιού και τις λαμβάνει υπόψη ανάλογα με την ηλικία και το βαθμό ωριμότητάς του και

(2) επιδεικνύει ιδιαίτερη μέριμνα για την ευημερία και το συμφέρον του παιδιού, ενθαρρύνει τους γονείς να επικεντρώνονται στις ανάγκες του παιδιού και τους υπενθυμίζει την πρωταρχική τους ευθύνη για την ευημερία του παιδιού, καθώς και την ανάγκη να πληροφορούν το παιδί και να λαμβάνουν υπόψη την άποψή του.

Διατροφή Παιδιών και διαμεσολάβηση

Σύμφωνα με το Νόμο, είναι δυνατό να επιτευχθεί συμφωνία διατροφής των παιδιών μέσω διαμεσολάβησης. Σημειώνουμε ότι παιδί ορίζεται οποιοδήποτε πρόσωπο κάτω των δεκαοκτώ (18) ετών

Η διατροφή παιδιών παρέχεται στον γονέα ο οποίος έχει την φύλαξη και φροντίδα των ανηλίκων. Ως εκ τούτου ο γονέας αυτός μπορεί να αποταθεί σε διαμεσολαβητή οικογενειακών διαφορών. Κατά τη διαμεσολάβηση, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες του τέκνου, το επίπεδο ζωής του τέκνου πριν τη διάσταση των γονέων και η οικονομική δυνατότητα των γονέων.

Υπόψη ότι για τον καθορισμό της οικονομικής δυνατότητας των γονέων εκτός από τα πραγματικά εισοδήματα λαμβάνεται υπόψη και η δυνατότητα ενός γονέα να εργάζεται και να λαμβάνει εισοδήματα.

Τα συνήθη έξοδα που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την οικογενειακή διαμεσολάβηση Διατροφής Παιδιών στην Κύπρο είναι μεταξύ άλλων τα ακόλουθα (η αναλογία που αντιστοιχεί):

• Τρόφιμα
• Λογαριασμός νερού και ηλεκτρισμού
• Δημοτικά/Κοινοτικά τέλη
• Λογαριασμός τηλεφώνου και διαδικτύου
• Μεταφορικά έξοδα
• Ενοίκιο
• Ένδυση και υπόδηση
• Ιατρικά έξοδα
• Φροντιστήρια
• Δραστηριότητες
• Ψυχαγωγία και φιλοδώρημα
• Έξοδα προσωπικής φροντίδας

Όταν το τέκνο είναι ενήλικο, δεν είναι δυνατή η οικογενειακή διαμεσολάβηση και τα μέρη θα πρέπει να αποταθούν στο Δικαστήριο.

Διατροφή Συζύγων και διαμεσολάβηση

Σύμφωνα με το Νόμο, η διατροφή συζύγων (ή αλλιώς γονική διατροφή) είναι η μηνιαία καταβολή από ένα σύζυγο προς τον άλλο, για σκοπούς συντήρησης του. Σε περίπτωση διάστασης, ο ένα εκ των συζύγων ή και οι δύο μπορούν να διορίσουν διαμεσολαβητή για να έρθουν σε συμφωνία για το ύψος της διατροφής που θα πρέπει να δώσουν.

Δεν είναι πάντοτε που σύζυγος δικαιούται σε Γονική Διατροφή. Συγκεκριμένα, τέτοια διατροφή μπορεί να εξασφαλιστεί σε τέσσερις περιπτώσεις. Οι δύο ισχύουν αφού εκδοθεί το διαζύγιο και οι άλλες αφού επέλθει η διάσταση. Οι περιπτώσεις είναι οι ακόλουθες:

Μετά το διαζύγιο

• Εάν κατά την έκδοση του διατάγματος διαζυγίου, ο/η σύζυγος λόγω της ηλικίας ή της κατάσταση της υγείας του/της δεν είναι σε θέση να εργαστεί για να εξασφαλίσει τα αναγκαία ή
• Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση μετά την έκδοση του διατάγματος διαζυγίου εάν κρίνεται δίκαιο υπό τις περιστάσεις ή

Μετά τη διάσταση

• Εάν σύζυγος στον/στην οποίο/α έχει παραχωρηθεί η κηδεμονία ανηλίκου ή ενήλικου τέκνου ή άλλου εξαρτώμενου, του οποίου η σωματική ή νοητική κατάσταση δεν του επιτρέπει να εργαστεί ή
• Εάν ο/η σύζυγος δεν μπορεί να εξεύρει κατάλληλη εργασία ή χρειάζεται εκπαίδευση πριν να μπορεί να βρει κατάλληλη εργασία. Σε κάθε περίπτωση η περίοδος δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία έτη από την ημερομηνία έκδοσης του διατάγματος διαζυγίου.

 Η υποχρέωση καταβολής γονικής διατροφής βαρύνει και τους δύο συζύγους. Ο/η σύζυγος με την μικρότερη συνεισφορά στο κόστος ζωής κατά τη διάρκεια του γάμου δικαιούται γονική διατροφή από τον/την σύζυγο που είχε την μεγαλύτερη συνεισφορά. Για να αξιολογηθούν οι ανάγκες του/της δικαιούχου συζύγου, λαμβάνονται υπόψη όλες οι περιστάσεις περιλαμβανομένων των συνθηκών που ίσχυαν κατά τη διάρκεια της της έγγαμης συμβίωσης αλλά και νέες ανάγκες που προκύπτουν λόγω της διάστασης.

Η υποχρέωση καταβολής γονικής διατροφής μπορεί να μην ισχύσει σε περιπτώσεις όπου ο γάμος ήταν σύντομης χρονικής διάρκειας ή όπου ο/η σύζυγος που θα δικαιούταν διατροφής, βαρύνεται με σοβαρή υπαιτιότητα για τη λύση του γάμου.

 Οι πιο πάνω πληροφορίες δεν αποτελούν νομική συμβουλή.

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Διαμεσολάβηση και Γονική Μέριμνα

Η Γονική Μέριμνα είναι καθήκον αλλά και δικαίωμα των γονέων και ασκείται από κοινού. Όπου όμως πρόκειται για συνήθεις πράξεις επιμέλειας ή πράξεις που έχουν επείγοντα χαρακτήρα, η γονική μέριμνα μπορεί να ασκηθεί μόνο από τον ένα γονέα.[3] Κάθε απόφαση των γονέων σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας αποβλέπει στο συμφέρον του τέκνου.[4]

Ως συμφέρον του τέκνου εννοείται το σωματικό, το υλικό, πνευματικό, ψυχικό, ηθικό και γενικότερα κάθε είδους συμφέρον.

Σύμφωνα με την απόφαση Ιωαννίδης ν. Ιωαννίδης[5] στη διαδικασία αιτήσεων γονικής μέριμνας, δεν υπάρχει το στοιχείο της αντιπαράθεσης μεταξύ των γονέων. Πρόκειται για διαδικασία εξεταστικού χαρακτήρα της οποίας, τελικός σκοπός είναι η καλύτερη εξυπηρέτηση της ευημερίας και του συμφέροντος του ανηλίκου.

Το Δικαστήριο, όταν καλείται να αναθέσει τη Γονική Μέριμνα στον ένα από τους δύο γονείς, πρέπει να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις με βάση το φύλο, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις πεποιθήσεις, την ιθαγένεια, την εθνική ή κοινωνική προέλευση ή την περιουσία.[6]

Τι Περιλαμβάνει η Γονική Μέριμνα

Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει:[7]

«την κηδεμονία, επιμέλεια του προσώπου, φύλαξη, επικοινωνία και εκπροσώπηση του ανηλίκου, διαχείριση της περιουσίας του και κάθε θέμα που αφορά το πρόσωπο και την περιουσία ανηλίκου»

Σημειώνουμε ότι η επιμέλεια περιλαμβάνει και την κηδεμονία αλλά και τη φύλαξη[8] του ανηλίκου και ως εκ τούτου ο διαχωρισμός είναι εξαιρετικά δύσκολος.

Η Γονική Μέριμνα περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία:[9]

1. Επιμέλεια του προσώπου.

Αναφορικά με την επιμέλεια προσώπου διαχωρίζεται ιδιαίτερα στα ακόλουθα:[10]

• Την ανατροφή και επίβλεψη των τέκνων.
• Την διαπαιδαγώγηση και εκπαίδευση των τέκνων.
• Τον προσδιορισμό του τόπου διαμονής του.

Η επιμέλεια περιλαμβάνει την κηδεμονία και τη φύλαξη του ανηλίκου. Η κηδεμονία είναι ουσιαστικά η φροντίδα των τέκνων. Η φύλαξη αφορά τον τόπο διαμονής του ανηλίκου ως πιο πάνω αναφέρεται.

Την κηδεμονία (legal custody), την λαμβάνει ο γονέας που έχει την επιμέλεια.

Το Δικαστήριο κατά κανόνα αναθέτει τη φύλαξη μαζί με τη κηδεμονία καθώς και τον τόπο διαμονής και αναφέρει ότι οι λοιπές πτυχές ασκούνται από τους δύο γονείς. (π.χ. ταυτότητα, διαβατήριο, σχολείο, εγχειρίσεις, υγείας)

2. Προσδιορισμός του ονόματος.

Ο γονείς μπορούν να προσδιορίσουν το επώνυμο του τέκνου τους με κοινή έγγραφη δήλωση τους. Το επώνυμο, το οποίο πρέπει να είναι το ίδιο για όλα τα παιδιά μπορεί να είναι είτε το επώνυμο του ενός από τους γονείς, είτε συνδυασμός των επώνυμων τους. Σε περίπτωση που παραλείψουν να δηλώσουν το επώνυμο του παιδιού τους, τότε τα τέκνα παίρνουν το επώνυμο του πατέρα.

Όταν τέκνο γεννήθηκε χωρίς γάμο των γονέων. Τότε παίρνει το επώνυμο της μητέρας του.[11] 

3. Τη διοίκηση της περιουσίας.

Αναφορικά με τη διοίκηση της περιουσίας του τέκνου, τότε, με άδεια του Δικαστηρίου, οι γονείς μπορούν να χρησιμοποιούν την περιουσία και τα εισοδήματα του τέκνου, την οποία μπορούν να διοικούν για τη συντήρηση, την εκπαίδευση και τις εν γένει ανάγκες του τέκνου.[12]

Απαγορεύεται οι γονείς να προβαίνουν σε δωρεές από την περιουσία του τέκνου.[13] Επίσης οι γονείς, δεν μπορούν χωρίς άδεια του Δικαστηρίου να προβούν σε πράξεις για τις οποίες ο Επίτροπος χρειάζεται άδεια.[14] Πράξεις που χρειάζονται άδεια είναι οι ακόλουθες, δεδομένου ότι το Δικαστήριο ικανοποιηθεί ότι είναι αναγκαίες για τα συμφέροντα του ανηλίκου:[15]

«(α) Να εκποιήσει, υποθηκεύσει, επιβαρύνει, ανταλλάξει ή με οποιοδήποτε τρόπο αποξενώσει περιουσία του ανηλίκου

(β) να εκμισθώσει ακίνητη περιουσία του ανηλίκου για περίοδο που υπερβαίνει τα πέντε χρόνια

(γ) να προβεί σε αγορά ακίνητης περιουσίας εκ μέρους του ανηλίκου

(δ) να επενδύει χρήματα που ανήκουν στον ανήλικο

(ε) να συμβιβάζει αγωγές ή απαιτήσεις υπέρ ή κατά του ανηλίκου.» 

4. Εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση και δικαιοπραξία που αφορά το πρόσωπο ή την περιουσία του τέκνου.

Πότε Επεμβαίνει το Δικαστήριο σε Περιπτώσεις Γονικής Μέριμνας;

Η (1) ανάθεση και (2) ο τρόπος άσκησης της γονικής μέριμνας μπορεί να γίνει από το Δικαστήριο[16] και λαμβάνεται υπόψη – αναλόγως της ωριμότητας και αντίληψη τους – η γνώμη του παιδιού.[17] Αυτό γίνεται χωρίς οποιεσδήποτε διακρίσεις με βάση το φύλο, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις πεποιθήσεις, την ιθαγένεια, την εθνική ή κοινωνική προέλευση ή την περιουσία.[18]

Πριν την απόφαση του Οικογενειακού Δικαστηρίου σε σχέση με τελικό διάταγμα (όχι προσωρινό) το οποίο αφορά γονική μέριμνα (π.χ. επικοινωνία) είναι απαραίτητο να υπάρχει έκθεση λειτουργού του Γραφείου Ευημερίας. Η έκθεση πρέπει να παρέχει τα απαραίτητα στοιχεία στο δικαστήριο για να μπορέσει να υποβοηθήσει το δικαστήριο να καταλήξει στην απόφαση του.

Σχετικός είναι ο Κανονισμός 5 του περί Κηδεμονίας Ανηλίκων και Ασώτων Διαδικαστικός Κανονισμός [19] ο οποίος αναφέρει ότι το Δικαστήριο διορίζει το ταχύτερο δυνατό, Λειτουργό Ευημερίας όπου διαμένει ο αιτητής ή ο ανήλικος. Ο Λειτουργός έχει καθήκον να διερευνά τις περιστάσεις σχετικές με το διάταγμα με σκοπό να διασφαλισθούν τα συμφέροντα του ανηλίκου και να υποβάλει σχετική έκθεση προς το Δικαστήριο.

Είναι επίσης καθήκον του Λειτουργού Ευημερίας:[20]

(α)  να διεξάγει έρευνα σε σχέση με θέματα τα οποία υπάρχει ισχυρισμός ο οποίος μπορεί να βοηθήσει το Δικαστήριο αναφορικά με την καταλληλότητα του αιτητή να καταστεί κηδεμόνας και  

(β) να λάβει συνεντεύξεις προσωπικά (ή μέσω άλλου λειτουργού) από τον αιτητή ή πρόσωπο το οποίο αναφέρεται στην αίτηση ή πρόσωπο προς το οποίο απαιτείται όπως επιδοθεί κοινοποίηση της αίτησης δυνάμει του Κανονισμού 11(3) (αυτά τα πρόσωπα είναι οι γονείς ή οποιοδήποτε πρόσωπο αποφασίσει το Δικαστήριο)·

Εάν η έκθεση του Λειτουργού δεν περιέχει τους λόγους για τους οποίους προβαίνει σε ένα συμπέρασμα – δηλαδή δεν αναφέρει τους λόγους π.χ. που προτείνει ότι ο πατέρας θα πρέπει να έχει επικοινωνία με τα παιδιά – τότε η έκθεση δεν παρέχει τα απαραίτητα στοιχεία για να βοηθήσει το Δικαστήριο.[21]

Το αποτέλεσμα είναι ότι, εάν το Δικαστήριο βασιστεί στα συμπεράσματα της έκθεσης τα οποία όμως δεν έχουν προκύψει από τη συνέντευξη του ίδιου του Δικαστήριο με τα παιδιά, η απόφαση του Δικαστηρίου θεωρείται τρωτή.

Η διακρίβωση του βαθμού ωριμότητας ενός ανήλικου, γίνεται μέσω συνομιλίας του Δικαστηρίου με τον ανήλικο, που έχει ακριβώς αυτό το στόχο. Δεν υπάρχουν θεσμοθετημένοι κανόνες οι οποίοι διέπουν τη διεξαγωγή της συνομιλίας, αλλά υπάρχουν αρχές οι οποίες θα πρέπει να τηρούνται.

Συγκεκριμένα και με βάση την απόφαση Κωνσταντίνου ν. Ξιούρου[22]  θα πρέπει στη δικαστική απόφαση, που ρυθμίζει κάποιο ζήτημα της γονικής μέριμνας:

…να διατυπώνονται με σαφήνεια τόσο η κρίση του δικαστηρίου της ουσίας για το ότι η συγκεκριμένη ρύθμιση προάγει το συμφέρον του παιδιού, όσο και τα πραγματικά γεγονότα που στηρίζουν αυτή τη κρίση. Αν αυτό δεν συμβαίνει, η απόφαση του δικαστηρίου της ουσίας δεν έχει νόμιμη βάση, δηλαδή δεν έχει καθόλου ή έχει ανεπαρκείς αιτιολογίες

Η διακρίβωση της ωριμότητας του ανηλίκου αξιολογείται από το Δικαστήριο.

Το δικαιοδοτικό πλαίσιο για επέμβαση του Δικαστηρίου, παρέχεται από τα άρθρα 7 και 14 του Νόμου τα οποία αναφέρουν ότι:[23]

«7. Αν οι γονείς διαφωνούν κατά την άσκηση της γονικής μέριμνας και το συμφέρον του τέκνου επιβάλλει να ληφθεί απόφαση, αποφασίζει το Δικαστήριο, έπειτα από αίτηση οποιουδήποτε από τους γονείς.»

 14(1). Σε περίπτωση διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή άκυρου γάμου και εφόσο ζουν και οι δυο γονείς, η άσκηση της γονικής μέριμνας ρυθμίζεται από το Δικαστήριο.»

Δηλαδή, η γονική μέριμνα μπορεί να αποφασιστεί από το Δικαστήριο όπου (1) οι γονείς διαφωνούν ή (2) σε περίπτωση διαζυγίου ή ακύρωσης γάμου. Σύμφωνα δε με το άρθρο 15 του Νόμου, οι διατάξεις του άρθρου 14 εφαρμόζονται και σε περίπτωση που υπάρχει διακοπή της συμβίωσης των συζύγων – δηλαδή, σε περίπτωση διάστασης.[24]

Τι Μπορεί να Διατάξει το Δικαστήριο

ΠΡΩΤΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ: Το πρώτο διάταγμα που μπορεί να διατάξει το Δικαστήριο είναι αυτό της ανάθεσης της επιμέλειας του Τέκνου (Legal Custody). Αυτό το είδος διατάγματος αφορά τα θέματα τα οποία έχουν συζητηθεί πιο πάνω και αφορά την επιμέλεια. Αυτό είναι η ανάθεση της γονικής μέριμνας

Σημειώνουμε ότι σε περιπτώσεις διαμεσολάβησης η ανάθεση και αφαίρεση της γονικής μέριμνας είναι και το μόνο θέμα στο οποίο δεν μπορεί να επέμβει ο διαμεσολαβητής.[25]

Σύμφωνα με το άρθρο 14(2), σε περίπτωση διαζυγίου, διάστασης ή ακύρωσης γάμου, το Δικαστήριο μπορεί να αναθέσει στον ένα από τους δύο γονείς τη γονική μέριμνα ή και στους δύο (σε περίπτωση που αυτοί συμφωνούν).[26]

ΔΕΥΤΕΡΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ: Το Δεύτερο Διάταγμα είναι αυτό της φύλαξης και φροντίδας του ανηλίκου (Physical Custody). Σε τέτοια περίπτωση, το Δικαστήριο ορίζει και τον τόπο διαμονής του τέκνου.[27]

Σημειώνουμε ότι δυνατόν το Δικαστήριο να εκδώσει διάταγμα φύλαξης, φροντίδας και επιμέλειας ανηλίκου (Δηλαδή το Πρώτο με το Δεύτερο Διάταγμα).

ΤΡΙΤΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ: Το Τρίτο διάταγμα που μπορεί να εκδώσει το Δικαστήριο είναι αυτό της προσωπικής επικοινωνίας με το τέκνο από το γονέα που δεν έχει τη φροντίδα και φύλαξη του παιδιού.

Σύμφωνα με το άρθρο 17, ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, διατηρεί το δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας με αυτό[28] και σε περίπτωση διαφωνίας για την άσκηση τούτου του δικαιώματος, αποφασίζει το Δικαστήριο.[29]

Σε αντίθεση με τη γονική μέριμνα η οποία αποτελεί «καθήκον και δικαίωμα» των γονέων, η προσωπική επικοινωνία γονέα με ανήλικο τέκνο του που δε διαμένει μαζί του, αποτελεί «δικαίωμα» το οποίο ρυθμίζεται από το Δικαστήριο όταν προκύψει διαφωνία ως προς την άσκηση του.[30]

Δηλαδή δεν είναι δυνατή η αίτηση για επικοινωνία του άλλου γονέα, από τον γονέα ο οποίος έχει την κηδεμονία και την επιμέλεια των τέκνων. Σύμφωνα με τον Β. Βαθρακοκοίλη στο σύγγραμμα «Το νέο Οικογενειακό Δίκαιο»:

Το δικαίωμα επικοινωνίας δεν είναι λειτουργικό και συνακόλουθα δεν υπέχει νομική υποχρέωση επικοινωνίας για το γονέα. Άλλωστε η καθιέρωση μιας τέτοιας νομικής υποχρέωσης προϋποθέτει και αντίστοιχο δικαίωμα του τέκνου για επικοινωνία με το γονέα του, το οποίο όμως δικαίωμα δεν ορίζεται στο νόμο. Επομένως δεν υπάρχει αγώγιμη αξίωση κατά του γονέα και δεν μπορεί να εξαναγκαστεί σε επικοινωνία με το τέκνο του.

Αυτό γίνεται με ξεχωριστή αίτηση με βάση το άρθρο 17. Στα πλαίσια τέτοιας διαδικασίας μπορεί να καταχωρηθεί αίτηση για προσωρινό διάταγμα.

ΤΕΤΑΡΤΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ: Stop-list. Σε περίπτωση που υπάρχει κίνδυνος ένας γονέας να φύγει από τη Δημοκρατία μόνιμα μαζί με το ανήλικο δυνατόν ο άλλος γονέας να αποταθεί στο Δικαστήριο για διάταγμα τύπου stop-list. Με το εν λόγω διάταγμα, απαγορεύεται η έξοδος από τη Δημοκρατία του ανήλικου τέκνου χωρίς τη συγκατάθεση και των δύο γονέων ή αν διαφωνούν κατόπιν άδειας του Δικαστηρίου.

Τέτοιο διάταγμα δυνατόν να εκδοθεί άμεσα με αίτηση ενός διαδίκου μετά τη διάσταση ή στα πλαίσια οποιασδήποτε από τις πιο πάνω αιτήσεις.

Και η συγκεκριμένη διαδικασία stop list δυνατόν να συμφωνηθεί με διαμεσολάβηση όπου τα μέρη συμφωνούν.

Κριτήρια που Λαμβάνονται Υπόψη

Τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη από το Δικαστήριο είναι πρώτον και κύριο το συμφέρον του τέκνου. Επίσης, λαμβάνονται υπόψην οι δεσμοί του τέκνου με τους γονείς και τους αδελφούς του και τυχόν συμφωνίες των γονέων για την επιμέλεια και τη διοίκηση της περιουσίας του τέκνου.[31]

Το Δικαστήριο αποφασίζει για θέματα Γονικής Μέριμνας με γνώμονα το συμφέρον του ανήλικου παιδιού και δεν στοχεύει στην απόδοση ευθυνών ή στην επιβολή κυρώσεων για μεμπτή συμπεριφορά των γονέων.

Διαμεσολάβηση και Γονική Μέριμνα

Σύμφωνα με τις πρόνοιες του Ν.62(Ι)/2019 περί Διαμεσολάβησης σε Οικογενειακές Διαφορές Νόμος του 2019, οποιαδήποτε οικογενειακή διαφορά η οποία σχετίζεται με το θεσμό της οικογένειας μπορεί να επιλυθεί με διαμεσολάβηση. Εξαιρούνται όμως οι υποθέσεις αφαίρεσης ή ανάθεσης γονικής μέριμνας.

Θεωρούμε δηλαδή ότι δεν μπορούν να αποτελέσουν μέρος της διαδικασίας οικογενειακής διαμεσολάβησης θέματα που αφορούν την κηδεμονία ή επιμέλεια του τέκνου. Μόνο θέματα που αφορούν την επικοινωνία δυνατόν να είναι δεχτικά διαμεσολάβησης.

Αυτό είναι λογικό για το λόγο ότι σε θέματα τα οποία αφορούν την αφαίρεση ή την ανάθεση της γονικής μέριμνας εμπλέκεται λειτουργός ευημερίας και το δικαστήριο προβαίνει σε συνέντευξη του ανηλίκου.

Για θέματα τα οποία αφορούν άλλα ζητήματα παρεμφερή της αφαίρεσης ή ανάθεσης της γονικής μέριμνας είναι δυνατή η διαμεσολάβηση. Παράδειγμα αποτελεί η επικοινωνία γονέα με το τέκνο.

Αυτό γίνεται ξεκάθαρο από τις υποχρεώσεις του διαμεσολαβητή οι οποίες αναφέρονται στο άρθρο 10 του πιο πάνω Νόμου. Συγκεκριμένα ο Διαμεσολαβητής:[32]

«ζ. σε περίπτωση που η διαφορά αφορά ή επηρεάζει εν όλω ή εν μέρει παιδί, επιδεικνύει ιδιαίτερη μέριμνα για την ευημερία και το συμφέρον του παιδιού, ενθαρρύνει τους γονείς να επικεντρώνονται στις ανάγκες του παιδιού και τους υπενθυμίζει την πρωταρχική τους ευθύνη για την ευημερία του παιδιού, καθώς και την ανάγκη να πληροφορούν το παιδί και να λαμβάνουν υπόψη την άποψή του

 η. σε περίπτωση που η διαφορά αφορά ή επηρεάζει εν όλω ή εν μέρει παιδί, εφόσον το κρίνει απαραίτητο και αφού συνεννοηθεί με τα μέρη, ακούει τις απόψεις του παιδιού και τις λαμβάνει υπόψη ανάλογα με την ηλικία και το βαθμό ωριμότητάς του.»

Οι πιο πάνω πληροφορίες δεν αποτελούν νομική συμβουλή.

[1] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 5(1)(α)

[2] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 13(1)

[3] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 8

[4] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 6(1)

[5] Ιωαννίδης ν. Ιωαννίδης, (2002) 1 Α.Α.Δ. 1446

[6] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 6(2)(β)

[7] Περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Διαδικαστικού Κανονισμού του 1990 (2/1990), α 2

[8] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 9(1)

[9] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 5(1)(β)

[10] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 9(1)

[11] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 4(1)(α)

[12] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 10

[13] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 11

[14] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 12

[15] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 26(1) και 26(3)

[16] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 6(2)(α)

[17] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 6(2)(α)

[18] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 6(2)(β)

[19] Ο περί Κηδεμονίας Ανηλίκων και Ασώτων Διαδικαστικός Κανονισμός, Ν.24/1936, α 5(1)

[20] Ο περί Κηδεμονίας Ανηλίκων και Ασώτων Διαδικαστικός Κανονισμός, Ν.24/1936, α 5(1)(α) και (β)

[21] Κωνσταντίνου ν. Ξιούρου, Έφεση Αρ. 4/2015, ημερ 14/01/2020

[22] Κωνσταντίνου ν. Ξιούρου, Έφεση Αρ. 4/2015, ημερ 14/01/2020

[23] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 7

[24] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 14

[25] Ο περί Διαμεσολάβησης σε Οικογενειακές Διαφορές Νόμος του 2019 (Ν.62(I)/2019), α 2

[26] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 14(2)

[27] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 14(2)

[28] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 17(1)

[29] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 17(2)

[30] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 17

[31] Περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων, α 14(3)

[32] Περί Διαμεσολάβησης σε Οικογενειακές Διαφορές Νόμος του 2019, Ν.62(Ι)/2019, α 10(2)(ζ) και (η)

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Διαμεσολάβηση και Διαζύγιο

Προκύπτει το ερώτημα κατά πόσο σε περιπτώσεις Διαμεσολάβησης Οικογενειακών Διαφορών μπορεί να συμφωνηθεί μεταξύ των διαδίκων, διαζύγιο. Η απάντηση είναι όχι και εξηγούμε πιο κάτω τους λόγους.

Περιπτώσεις Διαζυγίου στην Κύπρο

Διαζύγιο στην Κύπρο δύναται να εκδοθεί σύμφωνα με το άρθρο 111(2)Β του Συντάγματος για τους πιο κάτω λόγους:

• Για τους λόγους που αναφέρονται στο Καταστατικό της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου. Οι λόγοι σύμφωνα με το καταστατικό είναι οι ακόλουθοι:

(α) Μοιχεία

(β) Ανήθικη, ατιμωτική ή άλλη διαγωγή του συζύγου η οποία επιφέρει κατάπτωση της έγγαμης σχέσης και καθιστά την συμβίωση αφόρητη. Τέτοια διαγωγή είναι για παράδειγμα η αδικαιολόγητη διανυκτέρευση της συζύγου εις μη συγγενικό οίκο χωρίς της συγκατάθεση του συζύγου της όταν η διανυκτέρευση γεννά εύλογες υποψίες μοιχείας. Όταν ο σύζυγος κατηγορεί τη σύζυγο σε Δικαστήριο για μοιχεία η οποία δεν έχει αποδειχθεί.

(γ)  Όταν υπάρχει απόπειρα κατά της ζωής ετέρου των συζύγων. Σωματικές κακοποιήσεις που δυνατόν να επιφέρουν σωματική ή πνευματική αναπηρία θεωρούνται τέτοια «απόπειρα κατά της ζωής»

(δ) Άλλος λόγος διαζυγίου είναι η φρενοβλάβεια των συζύγων για πέραν της τριετίας, η οποία καθιστά τη συμβίωση αφόρητη.

(ε) Η τελεσίδικη καταδίκη ετέρου των συζύγων για φυλάκιση πέραν επταετίας.

(στ) Όταν αφανιστεί έτερος των συζύγων.

(ζ) Η ανικανότητα ετέρου συζύγου η οποία συνεχίζεται για πέραν των 6 μηνών.

(η) Η αδικαιολόγητη εγκατάλειψη του αιτητή της συζυγικής οικείας για δύο έτη.

(θ) Η αλλαγή θρησκείας ή δόγματος.

(ι) Η επίμονη παρεμπόδιση τεκνογονίας παρά την αντίθετη επιθυμία ετέρου των συζύγων.

• Όταν μεταξύ των συζύγων οι σχέσεις έχουν κλονισθεί ισχυρά και οι λόγοι αυτοί αφορούν το πρόσωπο του Εναγόμενου ή και των δύο συζύγων.

Σημειώνεται ότι με βάση τον περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμο του 1990 (Ν.23/1990) τεκμαίρεται ότι οι σχέσεις έχουν κλονισθεί ισχυρά για λόγους που αφορούν το πρόσωπο του Εναγόμενου για λόγους διγαμίας ή μοιχείας ή εγκατάλειψης του ενάγοντα ή επιβουλής της ζωής του από τον εναγόμενο ή άσκησης βίας εναντίον του από τον εναγόμενο, κατά την έννοια που αποδίδεται στο όρο “βία” δυνάμει του περί Βίας στην Οικογένεια (Πρόληψη και Προστασία Θυμάτων) Νόμου.

• Για οποιοδήποτε άλλο λόγο αναφέρεται σε σχετική Νομοθεσία.

 Γιατί δεν είναι δυνατή η διαμεσολάβηση σε διαζύγιο;

Ο κύριος λόγος που είναι αδύνατη η διαμεσολάβηση σε διαζύγια, είναι επειδή τέτοια διαφορά δεν μπορεί να αποφασιστεί ή να συμφωνηθεί από τα μέρη. Το διαζύγιο εκδίδεται μόνο από το Δικαστήριο και είναι λοιπόν μόνο μέσω του Δικαστηρίου που μπορούν τα μέρη να θεωρηθούν ότι έχουν διαζευχθεί.

Επίσης, σύμφωνα με τη Νομοθεσία μας (Ν.95/89) το συναινετικό Διαζύγιο δεν υπάρχει ως λόγος διαζυγίου.

Ακόμη ένας λόγος, και ιδιαίτερα αναφορικά με θρησκευτικούς γάμους, είναι ότι πριν να είναι δυνατή η καταχώρηση αγωγής για λύση θρησκευτικού γάμου, θα πρέπει να αποσταλεί σχετική ειδοποίηση στον Επίσκοπο από αυτόν που αιτείται τη λύση του Γάμου. Σύμφωνα με το άρθρο 3(1) του περί Απόπειρας Συνδιαλλαγής για Πνευματική Λύση του Γάμου Νόμου του 1990 (Ν.22/1990)

3.-(1) Τηρoυμέvωv τωv διατάξεωv τoυ εδαφίoυ (2), καμιά αγωγή για τη λύση γάμoυ δεv καταχωρείται, αv δε δoθεί πρoηγoυμέvως γvωστoπoίηση στov αρμόδιo Επίσκoπo σύμφωvα με τov τύπo πoυ εκτίθεται στo Παράρτημα Α.

Η καταχώρηση αγωγής για λύση γάμου δύναται να προχωρήσει μετά την παρέλευση τριών μηνών από τη λήψη της γνωστοποίησης από τον Επίσκοπο. Άρα, είναι μόνο τότε που μπορεί να καταχωρηθεί σχετική αγωγή.  Ο Νόμος δεν αναφέρεται σε συμφωνία των μερών (η οποία είναι το αποτέλεσμα διαμεσολάβησης).

Τέτοια επιστολή δεν χωρεί στα πλαίσια διαμεσολάβησης οικογενειακών διαφορών. Ως εκ τούτου και για αυτό το λόγο διαμεσολάβηση και διαζύγιο στην Κύπρο δεν μπορούν να συνυπάρξουν.

Σημειώνουμε ότι δεν υπάρχει οποιοδήποτε κώλυμα σύμφωνα με το οποίο μπορεί στα πλαίσια διαμεσολάβησης οικογενειακής διαφοράς να συμφωνηθεί μεταξύ των μερών και η ημερομηνία διάστασης των συζύγων.

Οι πιο πάνω πληροφορίες δεν αποτελούν νομική συμβουλή.

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Οικογενειακή Διαμεσολάβηση στην Κύπρο – Διαδικασία

Για να μάθετε περισσότερα αναφορικά με τον σκοπό και τις αρχές της οικογενειακής διαμεσολάβησης, τις πρόνοιες που αφορούν την Εγγραφή στο Μητρώο Διαμεσολάβησης Οικογενειακών Διαφορών, τις υποχρεώσεις του διαμεσολαβητή σε οικογενειακές διαμεσολαβήσεις καθώς και τις σχετικές πρόνοιες που αφορούν τις βασικές αρχές του περί Διαμεσολάβησης σε Οικογενειακές Διαφορές Νόμου μπορείτε να πατήσετε εδώ.

Επιλογή Διαμεσολαβητή σε Οικογενειακές Διαμεσολαβήσεις

Σχετικά με την Οικογενειακή Διαμεσολάβηση στην Κύπρο και την επιλογή του Διαμεσολαβητή, ο Νόμος προνοεί ότι σε περίπτωση που τα μέρη σε οικογενειακή διαφορά συμφωνήσουν να προσφύγουν σε διαμεσολάβηση για την επίλυση οικογενειακής τους διαφοράς, επιλέγουν εκ συμφώνου διαμεσολαβητή από το Μητρώο Διαμεσολαβητών Οικογενειακών Διαφορών.

Σε περίπτωση που τα μέρη δεν συμφωνήσουν για το ποιος θα αναλάβει την οικογενειακή διαμεσολάβηση, τότε η διαμεσολάβηση δεν λαμβάνει χώρα. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που ο διαμεσολαβητής αρνηθεί τον διορισμό του – κάτι που μπορεί να πράξει χωρίς να αιτιολογήσει την απόφαση του στα μέρη.

Τι πρέπει να περιέχει η συμφωνία οικογενειακής διαμεσολάβησης;

Η πρόθεση των μερών να επιλύσουν τις οικογενειακές τους διαφορές μέσω της οικογενειακής διαμεσολάβησης συμφωνείται από τα μέρη γραπτώς και αναφέρει τα ακόλουθα:

• τον τρόπο διεξαγωγής της διαδικασίας οικογενειακής διαμεσολάβησης
• τη διάρκειά της οικογενειακής διαμεσολάβησης·
• την υποχρέωση τήρησης της εμπιστευτικότητας της διαδικασίας·
• την υποχρέωση διεξαγωγής των συζητήσεων και διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο της οικογενειακής διαμεσολάβησης υπό καθεστώς επαγγελματικού απορρήτου·
• τον τρόπο καθορισμού της αμοιβής του διαμεσολαβητή, καθώς και το ποσοστό της αμοιβής που θα καταβληθεί από το κάθε μέρος στη διαμεσολάβηση και οι όροι πληρωμής του διαμεσολαβητή·
• οποιαδήποτε άλλα έξοδα της διαδικασίας οικογενειακής διαμεσολάβησης· και
• κάθε άλλο ζήτημα στη διαμεσολάβηση για οικογενειακές διαφορές που τα μέρη κρίνουν αναγκαίο.

Σημειώνεται ότι, ανεξάρτητα από οποιοδήποτε όρο της συμφωνίας, οποιοδήποτε από τα μέρη δύναται να τερματίσει τη διαδικασία οικογενειακής διαμεσολάβησης οποτεδήποτε το επιθυμεί.

Οικογενειακή Διαμεσολάβηση χωρίς τα μέρη να αποταθούν στο Δικαστήριο

Στις περιπτώσεις οικογενειακής διαφοράς στην Κύπρο, προβλέπεται ρητά από το άρθρο 16 του πιο πάνω Νόμου ότι τα μέρη δύνανται να τη ρυθμίσουν ή να την επιλύσουν εν όλω ή εν μέρει μέσω διαμεσολάβησης, χωρίς να αποταθούν στο δικαστήριο.

Οικογενειακή Διαμεσολάβηση με τη συμβολή του Δικαστηρίου

Σύμφωνα με το Νόμο, το δικαστήριο ενώπιον του οποίου εκκρεμεί δικαστική διαδικασία το αντικείμενο της οποίας είναι οικογενειακή διαφορά δύναται, σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας πριν από την έκδοση απόφασης, εφόσον κρίνει ότι η διαφορά των μερών έχει πιθανότητες να επιλυθεί μέσω διαμεσολάβησης, να καλέσει τους διαδίκους να παραστούν ενώπιον του, για να τους ενημερώσει αναφορικά με τον τρόπο διεξαγωγής της διαδικασίας διαμεσολάβησης και τη δυνατότητα επίλυσης της οικογενειακής διαφοράς τους με τη διαδικασία αυτή.

Για να αποφασίσει το Δικαστήριο κατά πόσο η διαφορά ενώπιον του έχει πιθανότητες επίλυσης μέσω της οικογενειακής διαμεσολάβησης, το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη κατά πόσο:

• Aπό τα στοιχεία που έχει ενώπιον του ενδέχεται η υπόθεση να εμπεριέχει στοιχεία ενδοοικογενειακής βίας,
• η διεξαγωγή διαμεσολάβησης είναι προς το συμφέρον του παιδιού. Σε περίπτωση που η ενώπιον του δικαστηρίου διαφορά αφορά ή επηρεάζει εν όλω ή εν μέρει παιδί, το δικαστήριο δύναται, πριν καταλήξει στην απόφασή του να εισηγηθεί στους διαδίκους ότι η υπόθεση ενδέχεται να είναι κατάλληλη για διαμεσολάβηση, να ζητήσει να ακούσει το παιδί ή οποιοδήποτε από τα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία και τον βαθμό ωριμότητάς τους,
• τα μέρη επικοινωνούν μεταξύ τους και είναι πρόθυμα να συμβάλουν στην επίλυση των διαφορών τους μέσω διαμεσολάβησης.

Όπου η οικογενειακή διαφορά επηρεάζει παιδί, το δικαστήριο μπορεί εάν το κρίνει απαραίτητο να θέσει ως προϋπόθεση για την αναβολή της δικαστικής διαδικασίας και την παραπομπή σε οικογενειακή διαμεσολάβηση, την εκπροσώπηση του παιδιού στη διαδικασία διαμεσολάβησης (ανεξάρτητα από τους γονείς του) από τον Επίτροπο Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού ή εκπρόσωπό του. Σε περίπτωση που οποιοσδήποτε από τους διαδίκους δεν συμφωνήσει με την προϋπόθεση αυτή, το δικαστήριο δεν εκδίδει απόφαση για αναβολή της δικαστικής διαδικασίας για να διεξαχθεί η οικογενειακή διαμεσολάβηση, και συνεχίζει τη δικαστική διαδικασία.

Για να διεξαχθεί οικογενειακή διαμεσολάβηση ενώ τα μέρη βρίσκονται ήδη ενώπιον δικαστηρίου, τα μέρη μπορούν να αποταθούν στο Δικαστήριο ενώπιον του οποίου εκκρεμεί η διαφορά. Το Δικαστήριο σε τέτοια περίπτωση αναβάλλει την δικαστική διαδικασία για περίοδο η οποία δεν δύναται να υπερβαίνει τους τρείς μήνες. Το δικαστήριο δύναται, αυτεπάγγελτα ή κατόπιν αιτήματος οποιουδήποτε διαδίκου, να διακόψει τη διαδικασία διαμεσολάβησης πριν από τη λήξη της καθορισμένης προθεσμίας.

Οικογενειακή Διαμεσολάβηση μετά τη δικαστική διαδικασία

Οικογενειακή Διαμεσολάβηση μπορεί να λάβει χώρα και μετά το πέρας δικαστικής διαδικασίας που αφορά οικογενειακή διαφορά.

Αυτό γίνεται όπου μετά το πέρας δικαστικής διαδικασίας που αφορά συγκεκριμένη οικογενειακή υπόθεση, προκύψει διαφορά αναφορικά με την εκτέλεση διατάγματος που εκδόθηκε και προκύπτει ανάγκη είτε τροποποίησης του διατάγματος αυτού είτε καθορισμού του τρόπου εκτέλεσής του. Σε τέτοια περίπτωση τα μέρη μπορούν να προχωρήσουν σε οικογενειακή διαμεσολάβηση εφαρμόζοντας τις διατάξεις του σχετικού Νόμου.

Οι πιο πάνω πληροφορίες δεν αποτελούν νομική συμβουλή.

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Διαμεσολάβηση σε Οικογενειακές Διαφορές στην Κύπρο

• διαμεσολάβηση σε σχέση με θέματα γονικής μέριμνας,
• διαμεσολάβηση σε σχέση με τη διατροφή παιδιών,
• διαμεσολάβηση σε σχέση με τη διατροφή συζύγων ή συμβίων και
• διαμεσολάβηση σε σχέση με περιουσιακές σχέσεις συζύγων ή συμβίων.

Ο Νόμος σχετικά με τη διαμεσολάβηση σε οικογενειακές διαφορές δεν περιλαμβάνει διαφορά που σχετίζεται με την αφαίρεση ή την ανάθεση γονικής μέριμνας. Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει τον προσδιορισμό του ονόματος, την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του καθώς και την ανατροφή και επίβλεψη, τη διαπαιδαγώγηση και εκπαίδευση καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου διαμονής του.

Δηλαδή, διάταγμα γονικής μέριμνας εκδίδεται μόνο από το Οικογενειακό Δικαστήριο και δεν υπόκειται στη διαδικασία διαμεσολάβησης. Το Δικαστήριο σε υποθέσεις διάστασης ή διαζυγίου και εφόσον ζουν και οι δύο γονείς, μπορεί να ρυθμίσει τη γονική μέριμνα και να αναθέσει στον ένα από τους δύο γονείς (ή και στους δύο). Η φύλαξη και φροντίδα, η διαμονή και η προσωπική επικοινωνία με το τέκνο, καθώς και οποιεσδήποτε άλλες οικογενειακές διαφορές μπορούν όμως να ρυθμιστούν μέσω της διαδικασίας της διαμεσολάβησης.

Δεν είναι αναγκαίο η διαμεσολάβηση να αφορά ολόκληρη την Οικογενειακή διαφορά. Δηλαδή ένας διαμεσολαβητής οικογενειακής διαφοράς μαζί με τα μέρη μπορούν να επικεντρωθούν σε συγκεκριμένο μέρος της διαφοράς (για παράδειγμα σε ποιο από τα μέρη θα μεταβιβαστεί η οικογενειακή κατοικία, ποιος θα διαμένει σε αυτή κτλ χωρίς να ενασχοληθούν με επιμέρους θέματα όπως π.χ. οποιαδήποτε άλλη περιουσία αποκτήθηκε κατά την διάρκεια του γάμου).

Σκοπός της διαμεσολάβησης σε οικογενειακές διαφορές:

Ο σκοπός της διαμεσολάβησης σε οικογενειακή διαφορά είναι όπως τα μέρη, με τη συμβολή διαμεσολαβητή, καταλήξουν σε κοινές αποφάσεις για τη διευθέτηση των οικογενειακών τους διαφορών. Στις διαμεσολαβήσεις οικογενειακών διαφορών και σύμφωνα με το άρθρο 4(2) του Νόμου, επιδιώκονται τα ακόλουθα:

• Η ενθάρρυνση συναινετικών προσεγγίσεων με σκοπό τον περιορισμό των συγκρούσεων και της εχθρότητας μεταξύ των μερών σε οικογενειακή διαφορά και η βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ όλων των μελών της οικογένειας·
• Ο περιορισμός των αρνητικών επιπτώσεων που προέρχονται από τις οικογενειακές συγκρούσεις·
• Η στήριξη και διατήρηση των σχέσεων μεταξύ των μελών της οικογένειας, ιδιαίτερα γονέων και τέκνων∙
• Η διασφάλιση του συμφέροντος του παιδιού·
• Η ενθάρρυνση της ανάληψης, με υπευθυνότητα, της κοινής γονικής ευθύνης για τη φροντίδα, ευημερία και ανάπτυξη των παιδιών, σύμφωνα με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία κυρώθηκε από τη Δημοκρατία με τον περί της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Κυρωτικό) Νόμο, καθώς και οποιαδήποτε άλλη σύμβαση αναφορικά με δικαιώματα του παιδιού την οποία έχει κυρώσει η Δημοκρατία, ανεξάρτητα από το γαμικό καθεστώς και τις συνθήκες διαβίωσης οποιουδήποτε από τους γονείς· και
• Ο περιορισμός των επίδικων θεμάτων και η οριστική επίλυση της οικογενειακής διαφοράς σε συντομότερο χρονικό διάστημα από αυτό που απαιτείται για την επίλυσή της αποκλειστικά μέσω δικαστικών διαδικασιών.

Αρχές της διαμεσολάβησης σε οικογενειακές διαφορές:

Σύμφωνα με το Νόμο που αφορά τη διαμεσολάβηση σε οικογενειακές διαφορές, μια τέτοια διαμεσολάβηση ασκείται σύμφωνα με τις ακόλουθες αρχές:

• Της απαγόρευσης των διακρίσεων λόγω φυλής, χρώματος, θρησκείας, φύλου, εθνικής ή φυλετικής καταγωγής, κοινότητας, πεποιθήσεων, κοινωνικής ή οικονομικής κατάστασης ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο·
• Της διασφάλισης του συμφέροντος του παιδιού·
• Της εμπιστευτικότητας, ουδετερότητας και αμεροληψίας·
• Της εθελούσιας συμμετοχής των μερών· και
• Το να λαμβάνεται υπόψη από το διαμεσολαβητή οποιαδήποτε ευάλωτη κατάσταση οποιουδήποτε εκ των μερών στη διαμεσολάβηση.

Εγγραφή στο Μητρώο Διαμεσολάβησης Οικογενειακών Διαφορών:

Είναι υποχρεωτικό για το πρόσωπο που διενεργεί μια διαμεσολάβηση που αφορά οικογενειακές διαφορές, να είναι εγγεγραμμένος στο Μητρώο Διαμεσολαβητών Οικογενειακών Διαφορών. Το εν λόγω μητρώο τηρείται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου.

Για να εγγραφεί ένα πρόσωπο στο μητρώο διαμεσολάβησης οικογενειακών διαφορών, θα πρέπει να παρακολουθήσει σεμινάρια διαμεσολάβησης οικογενειακών διαφορών (οι ώρες που θα πρέπει να παρακολουθήσει τέτοια μαθήματα δεν έχουν ακόμη καθοριστεί) τα οποία θα μπορεί να ανανεώνει με εκπαίδευση 24 ωρών τα πρώτα 6 έτη που έχει εγγραφεί στο μητρώο διαμεσολάβησης και ακολούθως κάθε 3 έτη.

Για εγγραφή στο μητρώο απαιτείται όπως το πρόσωπο που αιτείται την εγγραφή πληροί τα ακόλουθα κριτήρια:

(α) Kατέχει πανεπιστημιακό τίτλο ή δίπλωμα αναγνωρισμένο από το αρμόδιο σώμα στη Δημοκρατία στα νομικά, στην ψυχολογία ή στην κοινωνική εργασία·

(β) Είναι εγγεγραμμένο στο οικείο επαγγελματικό μητρώο του επαγγέλματος που ασκεί, όπου αυτό εφαρμόζεται·

(γ) Ασκεί στην Κύπρο ή στο εξωτερικό, στο δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα, το επάγγελμα για το οποίο κατέχει έναν εκ των αναφερόμενων στην παράγραφο (α) πανεπιστημιακό τίτλο ή δίπλωμα, για συνεχή περίοδο τουλάχιστον ενός (1) έτους, πριν από την υποβολή της αίτησης για εγγραφή στο Μητρώο Διαμεσολαβητών Οικογενειακών Διαφορών·

(δ) Έχει τη μόνιμη διαμονή του στη Δημοκρατία κατά τα δύο (2) τελευταία έτη πριν από την υποβολή της αίτησής του για εγγραφή στο Μητρώο Διαμεσολαβητών Οικογενειακών Διαφορών·

(ε) Δεν κατέχει και δεν κατείχε μόνιμη θέση στη δημόσια υπηρεσία ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα κατά τα δύο (2) τελευταία έτη πριν από την υποβολή αίτησης για εγγραφή στο Μητρώο Διαμεσολαβητών Οικογενειακών Διαφορών·

(στ) Δεν έχει καταδικαστεί για σοβαρό ποινικό αδίκημα ή για αδίκημα που ενέχει έλλειψη τιμιότητας ή ηθική αισχρότητα·

(ζ) Δεν βρίσκεται υπό επιτροπεία ή κηδεμονία και δεν στερείται της δικαιοπρακτικής του ικανότητας·

(η) Έχει τύχει ειδικής εκπαίδευσης στη διαμεσολάβηση σε οικογενειακές διαφορές, όπως καθορίζεται σε Κανονισμούς που εκδίδονται δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 43· και

(θ) Διατηρεί σε ισχύ ασφαλιστική σύμβαση με αδειούχο ασφαλιστική εταιρεία αναφορικά με την παροχή ασφαλιστικής κάλυψης έναντι ευθύνης για επαγγελματική αμέλεια κατά την άσκηση του επαγγέλματος του διαμεσολαβητή οικογενειακών διαφορών.

Το άρθρο 9 του σχετικού Νόμου που αφορά την Διαμεσολάβηση σε Οικογενειακές Διαφορές, αναφέρει συγκεκριμένες περιπτώσεις όπου πρόσωπο διαγράφεται από το μητρώο. Τέτοιες περιπτώσεις είναι για παράδειγμα η πτώχευση, αίτημα για διαγραφή από τον ίδιο το διαμεσολαβητή, ο θάνατος του διαμεσολαβητή, η μη συνέχιση της επαγγελματικής κατάρτισης του κτλ.

Υποχρεώσεις Διαμεσολαβητή σε Οικογενειακές Υποθέσεις

Ο διαμεσολαβητής σε Οικογενειακές Διαφορές ασκεί τα καθήκοντά του με επιμέλεια, ανεξαρτησία και αμεροληψία, κατά τρόπο κατάλληλο και αποτελεσματικό, ανεξαρτήτως της ιδιότητάς του ή του επαγγέλματός του και ανεξαρτήτως του τρόπου με τον οποίο ορίστηκε ή ανέλαβε να διεξαγάγει την εν λόγω διαμεσολάβηση και δεν υπόκειται στον έλεγχο ούτε ακολουθεί τις οδηγίες οποιουδήποτε προσώπου ή αρχής.

Σύμφωνα με το άρθρο 10 του Νόμου, τα καθήκοντα του διαμεσολαβητή σε Οικογενειακές Διαφορές περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

(α) Eνεργεί σύμφωνα με τις αρχές που διέπουν τη διαδικασία της διαμεσολάβησης, όπως αυτές καθορίζονται στο άρθρο 5 και στον Κώδικα Δεοντολογίας, που εκδίδεται δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 45,

(β) Ενεργεί με αμεροληψία καθόσον αφορά τα μέρη,

(γ) Είναι ουδέτερος, καθόσον αφορά το αποτέλεσμα της διαμεσολάβησης,

(δ) Σέβεται τις απόψεις των μερών και διασφαλίζει την ισορροπία ισχύος των διαπραγματευτικών τους θέσεων,

(ε) Διασφαλίζει την ιδιωτική και εμπιστευτική φύση της διαμεσολάβησης και ειδικότερα των συζητήσεων που λαμβάνουν χώρα σε αυτή και μεριμνά, ώστε να μην αποκαλύπτεται οτιδήποτε αναφέρεται στο πλαίσιο της διαμεσολάβησης, εκτός όπως προβλέπεται στην παράγραφο (στ) του παρόντος άρθρου και στα άρθρα 27 και 28,

(στ) Ενημερώνει τα μέρη ότι δηλώσεις που γίνονται κατά τη διαδικασία διαμεσολάβησης από τις οποίες διαφαίνεται ότι οποιοδήποτε πρόσωπο και ιδιαίτερα παιδί έχει υποστεί ή ενδέχεται να έχει υποστεί ή κινδυνεύει να υποστεί βία ή κακοποίηση θα αποκαλυφθούν από το διαμεσολαβητή στις αρμόδιες αρχές, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου (β) του εδαφίου (2) του άρθρου 27,

(ζ) Σε περίπτωση που η διαφορά αφορά ή επηρεάζει εν όλω ή εν μέρει παιδί, επιδεικνύει ιδιαίτερη μέριμνα για την ευημερία και το συμφέρον του παιδιού, ενθαρρύνει τους γονείς να επικεντρώνονται στις ανάγκες του παιδιού και τους υπενθυμίζει την πρωταρχική τους ευθύνη για την ευημερία του παιδιού, καθώς και την ανάγκη να πληροφορούν το παιδί και να λαμβάνουν υπόψη την άποψή του,

(η) Σε περίπτωση που η διαφορά αφορά ή επηρεάζει εν όλω ή εν μέρει παιδί, εφόσον το κρίνει απαραίτητο και αφού συνεννοηθεί με τα μέρη, ακούει τις απόψεις του παιδιού και τις λαμβάνει υπόψη ανάλογα με την ηλικία και το βαθμό ωριμότητάς του,

(θ) Τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 27, δίδει ιδιαίτερη προσοχή στο κατά πόσο ασκήθηκε στο παρελθόν ή ενδέχεται να ασκηθεί στο μέλλον βία μεταξύ των μερών, καθώς και στην επίδραση που αυτή μπορεί να έχει στις διαπραγματευτικές τους θέσεις: Νοείται ότι, σε περίπτωση που ο διαμεσολαβητής κρίνει ότι, υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις της διαφοράς, η διαδικασία διαμεσολάβησης δεν ενδείκνυται, τερματίζει τη διαμεσολάβηση δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 32,

(ι) Όπου κρίνει ότι οποιοδήποτε από τα μέρη στη διαμεσολάβηση δεν είναι σε θέση ή δεν είναι πρόθυμο να συμμετάσχει στη διαδικασία ελεύθερα και πλήρως, εγείρει το ζήτημα και εξετάζει το ενδεχόμενο τερματισμού της διαδικασίας της διαμεσολάβησης, και

(ια) Αποτρέπει χειριστική, απειλητική ή εκφοβιστική συμπεριφορά από οποιοδήποτε από τα μέρη και διεξάγει τη διαδικασία κατά τρόπο που να ανατρέπει, στο μέτρο του δυνατού, οποιαδήποτε ανισότητα ισχύος μεταξύ των μερών: Νοείται ότι, σε περίπτωση που διαφαίνεται ότι οποιαδήποτε τέτοια συμπεριφορά ή ανισότητα πιθανό να καταστήσει τη διαμεσολάβηση άδικη ή αναποτελεσματική, ο διαμεσολαβητής λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα, για να εμποδίσει το αποτέλεσμα αυτό, περιλαμβανομένου και του τερματισμού της διαδικασίας, αν κρίνει αυτό απαραίτητο.

Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο υπάρχουν και άλλα καθήκοντα που έχει ένας διαμεσολαβητής σε οικογενειακές διαφορές. Για παράδειγμα, θα πρέπει να μην τελεί υπό σύγκρουση συμφερόντων, να διασφαλίζει ότι τα μέρη συμμετέχουν ισότιμα στη διαδικασία, ότι τα μέρη αντιλαμβάνονται τη διαδικασία, να καθοδηγείται από τον Κώδικα για Διαμεσολαβητές Οικογενειακών Υποθέσεων και τον Ευρωπαϊκό Κώδικα Δεοντολογίας για τους Διαμεσολαβητές.

Οι πιο πάνω πληροφορίες δεν αποτελούν νομική συμβουλή.

Σχετικά Άρθρα