ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Δυνατότητα του Δικαστηρίου επέκτασης του χρόνου παραπομπής ενός ζητήματος σε διαιτησία

Μια ρήτρα διαιτησίας σε μια σύμβαση δυνατόν να αναφέρει συγκεκριμένο χρόνο εντός του οποίου δυνατόν να παραπεμφθεί μια διαφορά σε διαιτησία. Όταν ο χρόνος αυτός παρέλθει, τότε δυνατόν να θεωρηθεί ότι η παραπομπή σε διαιτησία είναι εκπρόθεσμη και ως εκ τούτου το μέρος που ζητά να παραπεμφθεί η διαφορά του σε διαιτησία να μην μπορεί να το πράξει. H παράταση χρόνου παραπομπής διαφοράς σε διαιτησία μπορεί να γίνει και από τους διαιτητές όπου αυτό προβλέπεται.

Μια ρήτρα διαιτησίας σε μια σύμβαση δυνατόν να αναφέρει συγκεκριμένο χρόνο εντός του οποίου δυνατόν να παραπεμφθεί μια διαφορά σε διαιτησία. Όταν ο χρόνος αυτός παρέλθει, τότε δυνατόν να θεωρηθεί ότι η παραπομπή σε διαιτησία είναι εκπρόθεσμη και ως εκ τούτου το μέρος που ζητά να παραπεμφθεί η διαφορά του σε διαιτησία να μην μπορεί να το πράξει.

Δυνατότητα επέκτασης του εν λόγω χρόνου παρέχεται στο Δικαστήριο με βάση το άρθρο 24(5) του περί Διαιτησίας Νόμου (Κεφ. 4). Το συγκεκριμένο άρθρο αναφέρει τα ακόλουθα:

«Όταv oι όρoι συμφωvίας για παραπoμπή μελλovτικώv διαφoρώv σε διαιτησία πρoβλέπoυv ότι oπoιεσδήπoτε αξιώσεις για τις oπoίες έχει εφαρμoγή η συμφωvία απoκλείovται εκτός αv έχει δoθεί ειδoπoίηση για διoρισμό διαιτητoύ ή έχει διoριστεί διατητής ή έχoυv γίvει oπoιεσδήπoτε άλλες εvέργειες για τηv έvαρξη της διαιτητικής διαδικασίας μέσα σε χρόvo καθoρισμέvo στη συμφωvία και αvαφύεται διαφoρά για τηv oπoία έχει εφαρμoγή η συμφωvία αυτή, τo Δικαστήριo, αv είvαι της γvώμης ότι υπό τις περιστάσεις της υπoθέσεως διαφoρετική ρύθμιση θα πρoκαλoύσε δυσαvάλoγη βλάβη, και αvεξάρτητα από τo γεγovός ότι o καθoρισμέvoς χρόvoς εξέπvευσε, δύvαται, κάτω από τέτoιoυς όρoυς (αv υπάρχoυv) όπως δυvατό vα απαιτεί τo δίκαιo της υπόθεσης, και χωρίς vα επηρεάζovται oι πρoηγoύμεvες διατάξεις τoυ άρθρoυ αυτoύ, vα παρατείvει τo χρόvo της περιόδoυ αυτής όπως θεωρεί oρθό.»

Αν και το πιο πάνω άρθρο δεν έχει ακόμη ερμηνευθεί από Κυπριακά Δικαστήρια, υπάρχει σωρεία Αγγλικών αποφάσεων που ερμηνεύουν το εν λόγω άρθρο. Έτσι, οι λέξεις «δυσανάλογη βλάβη» στην Αγγλική απόφαση Libra Shipping and Trading Corporation Ltd. v. Northern Sales Ltd. (The Aspen Trader) [1981] 1 Lloyd’s Rep. 273, έχουν ερμηνευθεί από τον Δικαστή Brandon L.J. ως ακολούθως:

«Οι λέξεις «δυσανάλογη βλάβη» στο άρθρο [24(5)] δεν πρέπει να ερμηνεύονται πολύ στενά. (2) «Δυσανάλογη βλάβη» “σημαίνει υπερβολική βλάβη και, όταν η βλάβη οφείλεται σε λάθος του ενάγων, σημαίνει βλάβη της οποίας οι συνέπειες είναι δυσανάλογες αυτού του λάθους (3) Κατά την απόφαση για παράταση ή όχι του χρόνου, το δικαστήριο θα πρέπει να εξετάσει όλες τις σχετικές περιστάσεις της συγκεκριμένης υπόθεσης. (4) Ειδικότερα, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα θέματα: (α) η διάρκεια της καθυστέρησης · (β) το ποσό που διακυβεύεται · (γ) εάν η καθυστέρηση οφειλόταν σε υπαιτιότητα του ενάγων ή σε περιστάσεις εκτός του ελέγχου του · (δ) εάν οφειλόταν σε σφάλμα του ενάγων, ο βαθμός τέτοιου σφάλματος · (ε) εάν ο ενάγων παραπλανήθηκε από το άλλο μέρος · (στ) εάν το άλλο μέρος έπαθε ζημιά από την καθυστέρηση και, αν ναι, ο βαθμός τέτοιας ζημιάς».

Οι κρίσιμοι παράγοντες αναφορικά με το πότε γίνεται χρήση του εν λόγω άρθρου, θα πρέπει να σχετίζονται με τις συνθήκες στις οποίες προέκυψε η καθυστέρηση, η διάρκεια της καθυστέρησης και ο βαθμός υπαιτιότητας του μέρους που παραπέμπει τη διαφορά στη διαιτησία αναφορικά με την καθυστέρηση.

Να σημειωθεί ότι η πρόνοια εφαρμόζεται με ευρύτητα σε οποιεσδήποτε ρήτρες διαιτησίας και σε οποιεσδήποτε αξιώσεις καλύπτονται από ρήτρες διαιτησίας (βλ. Sioux Inc. v. China Salvage Co., Kwangchow Branch and Another [1979] S. No. 785). Όταν ο όρος δεν εντάσσεται στη ρήτρα διαιτησίας και αφορά ξεχωριστή χρονική προϋπόθεση της σύμβασης τότε δεν εφαρμόζεται το άρθρο 24. Έτσι, στην υπόθεση Richurst Ltd v Pimenta, [1993] 1 W.L.R. 159 (1992)) όπου η σύμβαση προέβλεπε για την αποστολή ειδοποίησης από τον ιδιοκτήτη στον ενοικιαστή για αύξηση του ενοικίου και όπου η αποστολή έγινε 3 εβδομάδες εκπρόθεσμα, ο ιδιοκτήτης δεν μπορούσε να προχωρήσει σε αίτηση για παράταση του χρόνου αποστολής της ειδοποίησης με σκοπό να παραπέμψει το θέμα σε διαιτησία.

Να σημειωθεί ότι η παράταση χρόνου παραπομπής διαφοράς σε διαιτησία μπορεί να γίνει και από τους διαιτητές όπου αυτό προβλέπεται με βάση τους Κανονισμούς που θα ακολουθηθούν και/ή με βάση τη συμφωνία παραπομπής σε διαιτησία. Να σημειωθεί ότι, όπου προβλέπεται ότι το θέμα μπορούν να το αποφασίσουν οι διαιτητές αυτό δεν επηρεάζει τη δυνατότητα του δικαστηρίου να παρατείνει το χρόνο με βάση το σχετικό άρθρο του Κεφ. 4. Μάλιστα, έστω και εάν το θέμα αποφασίστηκε ήδη από τους διαιτητές, το Δικαστήριο έχει καθήκον να προβεί στη δική του εκτίμηση δίνοντας βεβαίως την ανάλογη βαρύτητα στην απόφαση των διαιτητών για παράταση του χρόνου παραπομπής.

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Οι Κανόνες Συμφιλίωσης του Κυπριακού Κέντρου Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών 

Οι Κανόνες Συμφιλίωσης του Κυπριακού Κέντρου Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών βασίζονται στους Κανόνες του International Chamber of Commerce. Μπορείτε να δείτε τους λεπτομερείς κανονισμούς στον ακόλουθο σύνδεσμο.

Υπάρχουν σε γενικές γραμμές τα ακόλουθα βήματα που θα πρέπει να ακολουθηθούν για να επιλυθεί μια διαφορά μεταξύ δύο προσώπων μέσω της διαδικασίας συμφιλίωσης του Κέντρου.

1. Βήμα Πρώτο

Αφού καταβληθεί το τέλος καταχώρησης (βλ. Σημειώσεις πιο κάτω) το παράπονο εξετάζεται από το Κυπριακό Κέντρο Καταναλωτή για ΕΕΔ («Κέντρο») σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 1(4) των Κανόνων Συμφιλίωσης («Κανόνες») και εάν αυτές πληρούνται, τότε το παράπονο προωθείται στο άλλο μέρος.

2. Βήμα Δεύτερο

Το Κέντρο θα καλέσει το άλλο μέρος όπως συμφωνήσει στην υπαγωγή της διαφοράς σύμφωνα με τους Κανόνες. Με την αποδοχή του, αρχίζει η διαδικασία Συμφιλίωσης. Εάν δεν απαντήσει εντός 20 ημερών, αυτό θα ληφθεί ως απόρριψη της πρόσκλησης στη διαδικασία Συμφιλίωσης.

3. Βήμα Τρίτο

Ο Συμφιλιωτής διορίζεται από το Κέντρο. Ο Συμφιλιωτής δεν ενεργεί ως διαιτητής ή ως εκπρόσωπος ή δικηγόρος των μερών.

4. Βήμα Τέταρτο

Ο Συμφιλιωτής ζητά από κάθε μέρος να υποβάλει σύντομη γραπτή δήλωση που να περιγράφει τη γενική φύση της διαφοράς και το επίμαχο θέμα και κάθε μέρος αποστέλλει ένα αντίγραφο της δήλωσής του στο άλλο μέρος. Ο Συμφιλιωτής δύναται να ζητήσει περαιτέρω γραπτές δηλώσεις και σχετικά έγγραφα.

Τα μέρη συνεργάζονται με τον Συμφιλιωτή και καταβάλλουν κάθε προσπάθεια να συμμορφώνονται με τα αιτήματα του για υποβολή εγγράφων, παροχή τεκμηρίων και παραστάσεις σε συναντήσεις.

Κάθε μέρος μπορεί, με δική του πρωτοβουλία ή κατόπιν παράκλησης του Συμφιλιωτή, να υποβάλει σε αυτόν προτάσεις για τη διευθέτηση της διαφοράς.

Όταν διαφανεί στον Συμφιλιωτή ότι υπάρχουν στοιχεία που καθιστούν δυνατή τη διευθέτηση και αποδεκτή από τα μέρη, διατυπώνει τα στοιχεία αυτά σε όρους μιας πιθανής συμφωνίας και την υποβάλλει στα μέρη για τις παρατηρήσεις τους βοηθώντας τους να καταλήξουν σε συμφωνία.

5. Βήμα Πέμπτο

Ο Συμφιλιωτής μπορεί να συναντηθεί με τα μέρη και να επιλέξει τον τόπο όπου θα πραγματοποιηθούν οι συνεδριάσεις.

6. Βήμα Έκτο

Το αποτέλεσμα της Συμφιλίωσης γνωστοποιείται στα μέρη.

Σημειώνεται ότι σε όλα τα στάδια της διαδικασίας τηρείται η εμπιστευτικότητα. Τα τέλη καταχώρησης και τα έξοδα επιβαρύνουν τα Μέρη σύμφωνα με το Παράρτημα Α των Κανονισμών αναλόγως του εάν η διαφορά είναι καταναλωτική ή εάν είναι διαφορά αστικής/εμπορικής φύσεως. Μπορείτε να δείτε τα τέλη συμφιλίωσης ακολουθώντας τον ακόλουθο σύνδεσμο.

Τα αποδεικτικά στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν στη διαδικασία Συμφιλίωσης δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε άλλες διαδικασίες – βλ. άρθρο 20 των Κανόνων.

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Οι Κανόνες Διαμεσολάβησης του Κυπριακού Κέντρου Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών 

Οι Κανόνες Διαμεσολάβησης του Κυπριακού Κέντρου Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών βασίζονται στους Κανόνες του UNCITRAL. Μπορείτε να δείτε τους λεπτομερείς κανονισμούς στον ακόλουθο σύνδεσμο.

Υπάρχουν σε γενικές γραμμές τα ακόλουθα βήματα που θα πρέπει να ακολουθηθούν για να επιλυθεί μια διαφορά μεταξύ δύο προσώπων μέσω της διαδικασίας διαμεσολάβησης του Κέντρου.

1. Βήμα Πρώτο

Αφού καταβληθεί το τέλος καταχώρησης (βλ. Σημειώσεις πιο κάτω) (βλ. Παράρτημα Α των Κανονισμών), το παράπονο εξετάζεται από το Κυπριακό Κέντρο Καταναλωτή για ΕΕΔ («Κέντρο») σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 1(6) των Κανόνων Διαμεσολάβησης («Κανόνες») και εάν αυτές πληρούνται, τότε το παράπονο προωθείται στο άλλο μέρος.

2. Βήμα Δεύτερο

Το Κέντρο θα καλέσει το άλλο μέρος όπως συμφωνήσει στην υπαγωγή της διαφοράς σύμφωνα με τους Κανόνες. Με την αποδοχή του, αρχίζει η διαδικασία Διαμεσολάβησης. Το Κέντρο θα ενημερώσει τα μέρη της διαφοράς αμέσως μόλις λάβει όλα τα έγγραφα τα οποία περιέχουν τις σχετικές πληροφορίες του παραπόνου.

3. Βήμα Τρίτο

Τα μέρη δύνανται να ορίσουν από κοινού έναν Διαμεσολαβητή με σκοπό την έγκριση του από το Κέντρο ή το Κέντρο μπορεί να προτείνει στα μέρη να επιλέξουν από κοινού ένα διαμεσολαβητή ή να τον επιλέξει το Κέντρο.

4. Βήμα Τέταρτο

Ο Διαμεσολαβητής και τα μέρη συζητούν αμέσως τον τρόπο διεξαγωγής της Διαμεσολάβησης.

Κατά την έναρξη και τη διεξαγωγή της Διαμεσολάβησης, ο Διαμεσολαβητής καθοδηγείται από τις επιθυμίες των μερών και αντιμετωπίζει τα μέρη δίκαια και αμερόληπτα.

5. Βήμα Πέμπτο

Ο Διαμεσολαβητής μπορεί να συναντηθεί με τα μέρη και να επιλέξει τον τόπο όπου θα πραγματοποιηθούν οι συνεδριάσεις.

6. Βήμα Έκτο

Το αποτέλεσμα της Συμφιλίωσης γνωστοποιείται στα μέρη.

Σημειώνεται ότι σε όλα τα στάδια της διαδικασίας τηρείται η εμπιστευτικότητα. Τα τέλη καταχώρησης και τα έξοδα επιβαρύνουν τα Μέρη σύμφωνα με το Παράρτημα Α των Κανονισμών αναλόγως του εάν η διαφορά είναι καταναλωτική ή διαφορά αστικής/εμπορικής φύσεως. Μπορείτε να δείτε τα τέλη διαμεσολάβησης ακολουθώντας τον σύνδεσμο αυτό.

Τα αποδεικτικά στοιχεία στη διαδικασία Διαμεσολάβησης δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε άλλες διαδικασίες – βλ. άρθρο 9 των Κανονισμών.

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Οι Κανόνες Διαιτησίας του Κυπριακού Κέντρου Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών 

Οι Κανόνες Διαιτησίας του Κυπριακού Κέντρου Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών εφαρμόζονται όταν τα μέρη έχουν συμφωνήσει ότι οι μεταξύ τους διαφορές αναφορικά με ένα ζήτημα, είτε αυτό προκύπτει από σύμβαση ή όχι, θα παραπέμπεται σε Διαιτησία με βάση τους Κανονισμούς του Κέντρου.

Οι Κανόνες Διαιτησίας του Κέντρου εφαρμόζονται όταν τα μέρη έχουν συμφωνήσει ότι οι μεταξύ τους διαφορές αναφορικά με ένα ζήτημα, είτε αυτό προκύπτει από σύμβαση ή όχι, θα παραπέμπεται σε Διαιτησία με βάση τους Κανονισμούς («Κανονισμούς») του Κυπριακού Κέντρου Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών[1] («Κέντρο»).

Οι Κανονισμοί καθορίζουν τη διαδικασία Διαιτησίας εκτός σε περίπτωση που οποιοσδήποτε Κανονισμός συγκρούεται με διάταξη Νόμου που εφαρμόζεται σε Διαιτησία και η οποία είναι αναγκαστικής φύσεως.

Με βάση τους Κανονισμούς, η Διαιτησία αρχίζει με ειδοποίηση διαιτησίας. Δηλαδή το μέρος ή τα μέρη που προσφεύγουν στη διαιτησία (ο «Απαιτητής») αποστέλλουν στο άλλο μέρος ή μέρη (τον «Καθ’ ου η Απαίτηση») ειδοποίηση για Διαιτησία η οποία περιλαμβάνει:

(α) Απαίτηση για παραπομπή της διαφοράς σε διαιτησία⸱

(β) Tα ονόματα και τα στοιχεία επικοινωνίας των Μερών⸱

(γ) Αναφορά στη σύμβαση διαιτησίας στην οποία βασίζεται⸱

(δ) Προσδιορισμός οποιασδήποτε σύμβασης ή άλλου νομικού εγγράφου σε σχέση με το οποίο η διαφορά ανακύπτει ή εν τη ελλείψει τέτοιας σύμβασης ή νομικού εγγράφου μια σύντομη περιγραφή της σχέσης⸱

(ε) Σύντομη περιγραφή της απαίτησης και ο προσδιορισμός του ποσού που αφορά η διαφορά⸱

(στ) Την αποζημίωση ή την θεραπεία που επιζητείται⸱

(ζ) Πρόταση ως προς τον αριθμό των διαιτητών, γλώσσα και τόπο διεξαγωγής της διαιτησίας αν τα μέρη δεν το έχουν ήδη συμφωνήσει.

Αντίγραφο της ειδοποίησης διαιτησίας πρέπει αμέσως να προωθηθεί στο Κέντρο από τον Απαιτητή. Η σύνθεση του διαιτητικού δικαστηρίου δεν θα πρέπει να παρεμποδίζεται από οποιαδήποτε διαφορά σχετικά με την αποτελεσματικότητα της ειδοποίησης για διαιτησία, η οποία αποφασίζεται τελικώς από το διαιτητικό δικαστήριο. Το Κέντρο δίδει ειδοποίηση στα μέρη της διαφοράς μόλις λάβει όλα τα έγγραφα που περιλαμβάνουν τις σχετικές πληροφορίες που σχετίζονται με το παράπονο.

Εντός είκοσι ημερών από τη παραλαβή της ειδοποίησης για διαιτησία, ο Καθ’ ου η Απαίτηση οφείλει να κοινοποιήσει στον Απαιτητή απάντηση στην ειδοποίηση για Διαιτησία η οποία περιλαμβάνει διάφορα στοιχεία. Αντίγραφο της απάντησης στην ειδοποίηση για Διαιτησία πρέπει να προωθηθεί στο Κέντρο από τον Καθ’ ου η Απαίτηση άμεσα. Κάθε μέρος θα εκπροσωπείται ή θα βοηθείται από άτομα που έχουν επιλεγεί από αυτό. Τα ονόματα και οι διευθύνσεις των προσώπων αυτών πρέπει να ειδοποιούνται σε όλα τα μέρη και στο Διαιτητικό Δικαστήριο. Τέτοια ειδοποίηση πρέπει να καθορίζει αν ο διορισμός γίνεται για σκοπούς εκπροσώπησης ή βοήθειας. Όταν ένα πρόσωπο ενεργεί ως εκπρόσωπος ενός Μέρους, το Διαιτητικό Δικαστήριο είτε με δική του πρωτοβουλία ή μετά από αίτηση οποιουδήποτε Μέρους, μπορεί σε οποιοδήποτε στάδιο να ζητήσει απόδειξη της εξουσίας που δόθηκε στον εκπρόσωπο σε τέτοια μορφή που το Διαιτητικό Δικαστήριο θα καθορίσει.

Τα μέρη συμφωνούν ότι το Κέντρο θα διορίσει τον Διαιτητή ή τους Διαιτητές που θα επιληφθούν της διαφοράς μέσα σε δεκαπέντε ημέρες από την παραλαβή της απάντησης στην ειδοποίηση. Αν όλα τα μέρη δεν έχουν συμφωνήσει με την επιλογή του Κέντρου μέσα σε δεκαπέντε ημέρες αφότου λήφθηκε από όλα τα μέρη ο διορισμός, οποιοδήποτε μέρος μπορεί να αιτηθεί από το Κέντρο να ορίσει άλλο Διαιτητή ή Διαιτητές.

Το Μέρος ΙΙ των Κανονισμών αναφέρεται στη σύνθεση του διαιτητικού δικαστηρίου (τον αριθμό διαιτητών, την αντικατάσταση τους και τον περιορισμό ευθύνης τους).

Το Μέρος ΙΙΙ των Κανονισμών αναφέρεται στη διαδικασία διαιτησίας – δηλαδή περιέχονται οι Κανονισμοί για τον τόπο διεξαγωγής της διαιτησίας, η γλώσσα, το περιεχόμενο της έκθεσης απαίτησης και υπεράσπισης, τον τρόπο τροποποίησης τους, γραπτές δηλώσεις, χρονικές περιόδους, τη μαρτυρία, τις ακροάσεις, τους εμπειρογνώμονες και το κλείσιμο των ακροάσεων.

Το Μέρος IV αναφέρεται στην απόφαση του διαιτητικού δικαστηρίου, στον τρόπο διόρθωσης της και στα τέλη και κόστος της διαδικασίας τα οποία περιέχονται αναλυτικά στο Παράρτημα Α.

Α. ΓΙΑ ΔΙΑΙΤΗΣΙΕΣ ΣΕ ΑΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ

• Τέλη Καταχώρησης Αίτησης (είτε από το ένα μέρος είτε από κοινού)

€400 μη επιστρεπτέο τέλος, για καταχώρηση της Διαφοράς στο Κέντρο.

• Ελάχιστη Αμοιβή για Κάθε Διαιτητή

• Η αμοιβή των διαιτητών συμφωνείται με τους διαιτητές. Οι πιο πάνω αμοιβές είναι οι ελάχιστες ενδεικτικές αμοιβές που χρεώνονται από τους Διαιτητές του Κέντρου.
• Όλα τα παραπάνω τέλη δεν περιλαμβάνουν ΦΠΑ και είναι πληρωτέα ανά ώρα.
• Η πληρωμή τελών για τέσσερις ώρες Διαιτησίας γίνεται με την έναρξη της Διαιτησίας (άρθρο 3(2) των Κανονισμών).

Β. ΓΙΑ ΔΙΑΙΤΗΣΙΕΣ ΣΕ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ

• Τέλη Καταχώρησης Αίτησης από τον Καταναλωτή

€20 μη επιστρεπτέο τέλος, για καταχώρηση της Διαφοράς στο Κέντρο.

• Τέλη Διαιτησίας

• Όλα τα παραπάνω τέλη δεν περιλαμβάνουν ΦΠΑ και είναι πληρωτέα ανά ώρα.
• Η πληρωμή τελών για δύο ώρες Διαιτησίας γίνεται με την έναρξη της Διαιτησίας (άρθρο 3(2) των Κανονισμών).
• Το μέγιστο ποσό που καταβάλλεται από τον Καταναλωτή είναι €1000.

[1] Ή του Κυπριακού Κέντρου Καταναλωτή για Εναλλακτική Επίλυση Διαφορών ή της A.D.R. Cyprus Center Ltd

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Κανονισμοί με βάση τον περί Διαμεσολάβησης σε Οικογενειακές Διαφορές Νόμο

Έχουν εγκριθεί από την Βουλή των Αντιπροσώπων οι Κανονισμοί Οικογενειακής Διαμεσολάβησης με βάση το άρθρο 43 του περί Διαμεσολάβησης σε Οικογενειακές Διαφορές Νόμου του 2019. Οι Κανονισμοί αυτοί προβλέπουν τον καθορισμό του τέλους εγγραφής, τον καθορισμό αμοιβής του Διαμεσολαβητή και την ειδική εκπαίδευση που πρέπει να έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς οι Διαμεσολαβητές.

Εγκρίθηκαν από την Βουλή των Αντιπροσώπων οι αναμενόμενοι εδώ και τρία περίπου χρόνια, Κανονισμοί Οικογενειακής Διαμεσολάβησης σύμφωνα με το άρθρο 43 του περί Διαμεσολάβησης σε Οικογενειακές Διαφορές Νόμου του 2019.

Οι Κανονισμοί αυτοί προβλέπουν για τα θέματα καθορισμού του τέλους εγγραφής στο Μητρώο Διαμεσολαβητών Οικογενειακών Διαφορών, τον καθορισμό της αμοιβής διαμεσολαβητή για τη διεξαγωγή διαμεσολάβησης, τον καθορισμό ειδικής εκπαίδευσης που απαιτείται για την εγγραφή στο Μητρώο Διαμεσολαβητών Οικογενειακών Διαφορών και τον καθορισμό του αντικειμένου της συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης των διαμεσολαβητών.

Τέλος Εγγραφής

Σύμφωνα με τους κανονισμούς, για εγγραφή στο Μητρώο Διαμεσολαβητών Οικογενειακών Διαφορών, καταβάλλεται άπαξ το ποσό των €30.

Καθορισμός αμοιβής διαμεσολαβητή

Η αμοιβή του διαμεσολαβητή είναι θέμα συμφωνίας των μερών και εκτός εάν συμφωνηθεί διαφορετικά, τότε οι αμοιβές ανέρχονται στα ακόλουθα ποσά:

Για όλες τις διαφορές εκτός από Περιουσιακές Διαφορές η αμοιβή είναι €60 ανά ώρα.

Για περιουσιακές διαφορές:

Η πιο πάνω αμοιβή δεν περιλαμβάνει τυχόν τόκους και έξοδα όπως π.χ. έξοδα για ενοικίαση χώρων ή έξοδα εμπειρογνωμόνων κτλ.

Η αμοιβή καταβάλλεται από κοινού από τα μέρη αλλά επιτρέπεται τα μέρη να συμφωνήσουν διαφορετικά.

Εκπαίδευση

Για την εγγραφή προσώπου στο Μητρώο Διαμεσολαβητών Οικογενειακών Διαφορών, απαιτείται η επιτυχής ολοκλήρωση προγράμματος ειδικής εκπαίδευσης για διαμεσολαβητές. Το πρόγραμμα αυτό είναι διάρκειας πενήντα ωρών και πρέπει να παρέχεται από ακαδημαϊκό ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή πιστοποιημένο Κέντρο από την ΑΝΑΔ και το οποίο εγκρίνεται από την Αρμόδια Αρχή.

Οι εκπαιδευτές που παραδίδουν τα προγράμματα ειδικής εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι κάτοχοι πανεπιστημιακού τίτλου ή διπλώματος αναγνωρισμένου από το αρμόδιο σώμα στη δημοκρατία στα νομικά, στη ψυχολογία ή στην κοινωνική εργασία και έχουν τετραετή επαγγελματική πείρα στο γνωστικό τους αντικείμενο. Αυτό σημαίνει ότι για θέματα διαμεσολάβησης ο εκπαιδευτής θα πρέπει να διαθέτει γνώσεις στη διαμεσολάβηση, ενώ για θέματα οικογενειακού δικαίου θα πρέπει ο εκπαιδευτής να έχει σχετική γνώση και εμπειρία στον τομέα αυτό.

Το πρόγραμμα ειδικής εκπαίδευσης αποτελείται από:

Θεωρητική εκπαίδευση διάρκειας τουλάχιστο σαράντα (40) ωρών

Η εκπαίδευση θα πρέπει να περιλαμβάνει επιμόρφωση στο νομικό πλαίσιο της δημοκρατίας αναφορικά με διάφορα νομοθετήματα οικογενειακού δικαίου (όπως τον περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμο, τον περί Ρυθμίσεως των Περιουσιακών Σχέσεων των Συζύγων Νόμο, τον περί Γάμου Νόμο, τον περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμο κ.α. Θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνονται σχετικές πρόνοιες για ενδοοικογενειακή βία καθώς και για θέματα που αφορούν τα δικαιώματα του παιδιού.

Αναφορικά με τη διαμεσολάβηση θα πρέπει να γίνεται ειδική εκπαίδευση στις βασικές αρχές και τη διαδικασία η οποία ακολουθείται στη διαμεσολάβηση, τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντα του διαμεσολαβητή και των εμπλεκομένων μερών στη διαμεσολάβηση, με ειδική αναφορά στο χειρισμό περιστατικών βίας. Επίσης θα πρέπει να γίνεται ειδική αναφορά στις αρχές της ψυχολογίας με αναφορά σε θέματα διαχείρισης συγκρουσιακών σχέσεων, προσέγγισης παιδιών και θυμάτων βίας, στη σύνταξη συμφωνίας διαμεσολάβησης και συμβιβασμού, τον Κώδικα Δεοντολογίας διαμεσολαβητών οικογενειακών διαφορών, τις τεχνικέ διαμεσολάβησης κτλ.

Πρακτική εκπαίδευση διάρκειας τουλάχιστο δέκα (10) ωρών

Η πρακτική εκπαίδευση θα πρέπει να περιλαμβάνει εκπαίδευση σε προσομοίωση διαμεσολάβησης, περιλαμβανομένης της πρακτικής εφαρμογής των τεχνικών διαμεσολάβησης, διαπραγμάτευσης και επικοινωνίας.

Το θέμα της συνεχιζόμενης πρακτικής κατάρτισης προβλέπεται από το Νόμο. Ο Νόμος στο άρθρο 11, αναφέρει ότι πρόσωπο το οποίο έχει εγγραφεί στο Μητρώο Διαμεσολαβητών Οικογενειακών Διαφορών συνεχίζει την κατάρτισή του σε θέματα διαμεσολάβησης ολοκληρώνοντας παρακολούθηση τουλάχιστον είκοσι τεσσάρων (24) ωρών εκπαίδευσης ανά τριετία, της πρώτης τριετίας αρχομένης από την πάροδο τριών (3) ετών από την ημερομηνία εγγραφής του στο Μητρώο Διαμεσολαβητών, και υποβάλλει σχετική βεβαίωση συνέχισης της κατάρτισης στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως.

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Εναλλακτική Επίλυση Διαφορών δυνάμει των νέων Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας 

Ο νέος θεσμός της Πολιτικής Δικονομίας  ερμηνεύει την «Εναλλακτική Επίλυση Διαφορών» ως : «τη διαδικασία για διευθέτηση διαφορών, περιλαμβανομένης της διαπραγμάτευσης, διαμεσολάβησης ή διαιτησίας, χωρίς προσφυγή σε δικαστήριο». Σκοπός των προ-δικαστηριακών πρωτοκόλλων είναι να αποφευχθεί η προσφυγή των μερών στο Δικαστήριο.

Τον Σεπτέμβριο του 2023 τίθενται σε εφαρμογή οι νέοι θεσμοί πολιτικής δικονομίας. Με βάση τις ερμηνευτικές διατάξεις των θεσμών, «εναλλακτική επίλυση διαφορών» σημαίνει «τη διαδικασία για διευθέτηση διαφορών, περιλαμβανομένης της διαπραγμάτευσης, διαμεσολάβησης ή διαιτησίας, χωρίς προσφυγή σε δικαστήριο».

Οι νέοι θεσμοί πολιτικής δικονομίας προνοούν για τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται σε περίπτωση που η συγκεκριμένη διαφορά καλύπτεται από πρωτόκολλο και σε περιπτώσεις που δεν καλύπτονται από πρωτόκολλο. Επίσης, σύμφωνα με αυτούς, το δικαστήριο προάγει τον πρωταρχικό σκοπό με την ενεργό διαχείριση υποθέσεων. Η ενεργός διαχείριση περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:

«…την ενθάρρυνση των διαδίκων στη χρήση διαδικασίας Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών, αν το δικαστήριο το κρίνει πρέπον, και τη διευκόλυνση της χρήσης τέτοιας διαδικασίας»

Περιπτώσεις που καλύπτονται από πρωτόκολλο:

Σκοπός των προ δικαστηριακών πρωτοκόλλων είναι μεταξύ άλλων, να προάγουν τις προ δικαστηριακές επαφές μεταξύ των μερών και να αποφευχθεί η προσφυγή των μερών στο δικαστήριο με διακανονισμό της απαίτησης πριν την έναρξη της δικαστικής διαδικασίας.

Οι περιπτώσεις που καλύπτονται από πρωτόκολλο παρατίθενται στο Παράρτημα Ι των νέων Θεσμών και αφορούν τις απαιτήσεις για συγκεκριμένο χρηματικό ποσό καθώς και για τροχαία ατυχήματα και απαιτήσεις για σωματικές βλάβες.

Περιπτώσεις που δεν καλύπτονται από πρωτόκολλο:

Σε περιπτώσεις που δεν καλύπτονται από πρωτόκολλο, τα μέρη οφείλουν να ενεργήσουν εύλογα σε σχέση με την ανταλλαγή πληροφόρησης και εγγράφων σχετικών με την απαίτηση και γενικά ώστε να αποφευχθεί η δικαστική διαδικασία. Επίσης, τα μέρη σε τέτοια περίπτωση, οφείλουν να ακολουθούν μια εύλογη διαδικασία, σκοπός της οποίας είναι η αποφυγή της δικαστικής διαδικασίας όπως παρατίθεται στον Τύπο ΙΙΙ του Παραρτήματος Ι.

Με βάση την εν λόγω διαδικασία, ο Απαιτητής θα πρέπει να αποστείλει επιστολή απαίτησης η οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνει δήλωση του κατά πόσο «επιθυμεί να συμμετάσχει σε διαμεσολάβηση ή άλλη εναλλακτική μέθοδο επίλυσης διαφορών». Με την απάντηση του, ο προτεινόμενος Εναγόμενος, σε περίπτωση που δεν αποδεχτεί την απαίτηση του Απαιτητή, θα πρέπει να δηλώσει «κατά πόσο είναι έτοιμος να συμμετάσχει σε διαμεσολάβηση ή άλλη εναλλακτική μέθοδο επίλυσης διαφορών».

Εγγραφή και εκτέλεση συμφωνίας συμβιβασμού.

Η Ενότητα ΙΙΙ του Μέρους 45 περιέχει τον τρόπο εγγραφής και εκτέλεσης μιας συμφωνίας συμβιβασμού ή άλλως «διακανονισμός διαμεσολάβησης». Σε περίπτωση που τα μέρη επιθυμούν να αιτηθούν την εκτέλεση διακανονισμού διαμεσολάβησης, τα μέρη προβαίνουν σε αίτηση στο Δικαστήριο αναλόγως του αν υπάρχει σε εξέλιξη δικαστική διαδικασία στη Δημοκρατία ή όχι.

Στην αίτηση ή στο έντυπο απαίτησης, επισυνάπτεται η ρητή συγκατάθεση του άλλου μέρους καθώς και η συμφωνία διαμεσολάβησης κατά προτίμηση στην Ελληνική Γλώσσα και το δικαστήριο δύναται να κηρύξει το σύνολο ή μέρος της συμφωνίας διακανονισμού διαμεσολάβησης ως εκτελεστό κατά τον ίδιο τρόπο που εκτελείται δικαστική απόφαση εκτός όπου η συμφωνία είναι άκυρη ή αντίκειται στο νόμο ή όπου δεν έχει δοθεί ρητή συγκατάθεση.

Η αίτηση για εγγραφή και εκτέλεση, εξετάζεται χωρίς ακρόαση.

Μαρτυρία διαμεσολάβησης

Όταν πρόσωπο ζητήσει την αποκάλυψη ή επιθεώρηση μαρτυρίας διαμεσολάβησης ή επιθυμεί να καλέσει διαμεσολαβητή ή διαχειριστή διαμεσολάβησης ως μάρτυρα, θα πρέπει να καταχωρείται αίτηση στο δικαστήριο. Ο διαμεσολαβητής ή ο διαχειριστής διαμεσολάβησης θα πρέπει να καθίσταται διάδικος στην απαίτηση. Μαρτυρία προς υποστήριξη αίτησης, πρέπει να περιλαμβάνει μαρτυρία ότι:

• Όλοι οι διάδικοι στη διαμεσολάβηση συμφωνούν στην αποκάλυψη ή την επιθεώρηση της μαρτυρίας διαμεσολάβησης,
• Η αποκάλυψη ή η επιθεώρηση της μαρτυρίας διαμεσολάβησης είναι αναγκαία για επιτακτικούς λόγους δημοσίας τάξης,
• Η αποκάλυψη ή η επιθεώρηση του διακανονισμού διαμεσολάβησης είναι αναγκαία για την εφαρμογή ή εκτέλεση της συμφωνίας διακανονισμού διαμεσολάβησης.

Αναστολή για σκοπούς διακανονισμού της υπόθεσης

Σύμφωνα με τους νέους θεσμούς, διάδικος δύναται, κατά την καταχώριση συμπληρωμένου ερωτηματολογίου οδηγιών, να προβεί σε γραπτό αίτημα για αναστολή της διαδικασίας καθ’ ον χρόνο οι διάδικοι καταβάλλουν προσπάθειες για διευθέτηση της υπόθεσης με εναλλακτική επίλυση διαφορών ή άλλα μέσα. Αν όλοι οι διάδικοι αιτηθούν αναστολή, η διαδικασία αναστέλλεται για περίοδο μέχρι τριών μηνών και ο ενάγων ενημερώνει το δικαστήριο σε περίπτωση που επιτευχθεί διακανονισμός.

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Εναλλακτική Επίλυση Διαφορών – Θεσμική ή Ad Hoc Διαιτησία 

Ο Νίκος Παπαευσταθίου στο σύγγραμμα του χαρακτηρίζει την διαιτησία ως «ο ιδιωτικός τρόπος» επίλυσης διαφορών: «Διαιτησία είναι η συμβατικά επιλεγμένη δεσμευτική εκδίκαση ορισμένης διαφοράς από ιδιωτικό δικαστή αντί των τακτικών δικαστηρίων». Η διαιτησία μπορεί να αρχίσει είτε με συμφωνία πριν να προκύψει η διαφορά είτε με συμφωνία μετά που έχει προκύψει η διαφορά. Θεσμική είναι η διαιτησία όπου η ρήτρα διαιτησίας παραπέμπει σε εξειδικευμένο Κέντρο το οποίο παρεμβαίνει και αναλαμβάνει διαχειριστικό ρόλο της διαδικασίας ενώ Ad Hoc Διαιτησία είναι η διαιτησία όπου τα μέρη δεν έχουν επιλέξει κάποιο Κέντρο για να παραπέμψουν τη διαφορά τους αλλά τα ίδια τα μέρη συμφωνούν όλα τα θέματα που αφορούν τη διαιτησία.

Σύμφωνα με το σύγγραμμα του Νίκου Παπαευσταθίου, Η Εμπορική Διαιτησία στην Κύπρο, η διαιτησία χαρακτηρίζεται ως «ο ιδιωτικός τρόπος» επίλυσης διαφορών:

«Διαιτησία λοιπόν είναι η συμβατικά επιλεγμένη δεσμευτική εκδίκαση ορισμένης διαφοράς από ιδιωτικό δικαστή αντί των τακτικών δικαστηρίων»

Η διαιτησία μπορεί να αρχίσει είτε με συμφωνία πριν να προκύψει η διαφορά είτε με συμφωνία μετά που έχει προκύψει η διαφορά. Υπάρχει ακόμη η δυνατότητα η διαιτησία να διαταχθεί από το Δικαστήριο σύμφωνα με τους Θεσμούς Πολιτικής Δικονομίας όταν τα μέρη συμφωνήσουν προς τούτο.

Πιο κάτω αναλύονται οι διαφορές μεταξύ της θεσμικής και της ad hoc διαιτησίας και τα πλεονεκτήματα αλλά και τα μειονεκτήματα της κάθε διαδικασίας.

• Θεσμική Διαιτησία

Θεσμική είναι η διαιτησία όπου η ρήτρα διαιτησίας παραπέμπει σε εξειδικευμένο Κέντρο το οποίο παρεμβαίνει και αναλαμβάνει διαχειριστικό ρόλο της διαδικασίας. Υπάρχουν διάφορα Κέντρα διαιτησίας παγκόσμια όπως είναι το International Chamber of Commerce, το London Court of International Arbitration αλλά και τοπικά όπως είναι το Κέντρο Διαιτησίας και Διαμεσολάβησης του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου ή το Cyprus Center for ADR.

Η θεσμική διαιτησία έχει αρκετά πλεονεκτήματα μεταξύ των οποίων το γεγονός ότι υπάρχουν ολοκληρωμένοι κανόνες οι οποίοι προβλέπουν σε μεγάλο βαθμό τα οποιαδήποτε θέματα δυνατόν να μην έχουν σκεφτεί τα μέρη. Επίσης, και δεδομένου ότι το Κέντρο λαμβάνει διαχειριστικό ρόλο, ο διαιτητής απαλλάσσεται από την υποχρέωση να αναλάβει διοικητική ή γραφειακή εργασία. Τα αρνητικά της θεσμικής διαιτησίας είναι ότι δυνατόν να υπάρχει καθυστέρηση λόγω των λεπτομερειακών κανόνων που ισχύουν καθώς και το γεγονός ότι τέτοια διαδικασία δυνατόν να είναι πολυέξοδη αφού πληρώνονται δικαιώματα του Κέντρου. (βλ. Ν. Παπαυεσταθίου, Εμπορική Διαιτησία στην Κύπρο, σελ 97-98)

• Ad Hoc Διαιτησία

Ad Hoc Διαιτησίας είναι η διαιτησία όπου τα μέρη δεν έχουν επιλέξει κάποιο Κέντρο για να παραπέμψουν τη διαφορά τους αλλά τα ίδια τα μέρη συμφωνούν όλα τα θέματα που αφορούν τη διαιτησία, όπως την επιλογή των διαιτητών, την επιλογή ή τη διαμόρφωση των κανόνων διαιτησίας, το δίκαιο που θα ισχύσει για την επίλυση της διαφοράς, καθώς και την γραμματειακή υποστήριξη της διαιτησίας. Τέτοια είναι η περίπτωση για παράδειγμα όπου τα μέρη συμφωνούν ότι «Σε περίπτωση διαφοράς, τα μέρη θα επιλέξουν διαμεσολαβητή με σκοπό επίλυσης της».

Από τα κύρια πλεονεκτήματα της ad hoc διαιτησίας είναι το γεγονός ότι η διαδικασία είναι εύπλαστη αφού τα μέρη αποφασίζουν για τους κανονισμούς που θα ακολουθήσουν και τον διαιτητή τους. Δηλαδή, τα μέρη με δική τους συμφωνία μπορούν να διαμορφώσουν τους κανόνες με τους οποίους θα επιλυθεί η διαφορά ούτως ώστε να ανταποκρίνονται στο υπό εκδίκαση ζήτημα. Τα κόστη είναι γενικά πιο χαμηλά από αυτά της θεσμικής διαιτησίας και μπορούν τα μέρη να τα διαπραγματευτούν – σε αντίθεση με την περίπτωση της θεσμικής διαιτησίας. Κάποια από τα μειονεκτήματα της ad hoc διαιτησίας είναι ότι κανόνες οι οποίοι δεν έχουν τύχει δικαστικής κρίσης, «αποστερούν από τα μέρη το πλεονέκτημα να έχουν καθοδήγηση από τη δικαστική ερμηνεία τους». Επίσης, το γεγονός ότι δεν υπάρχουν περιεκτικοί κανόνες, δυνατόν να έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση στην όλη διαδικασία. (βλ. Ν. Παπαυεσταθίου, Εμπορική Διαιτησία στην Κύπρο, σελ 97-98)

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Διαιτησία δυνάμει του περί της Εναλλακτικής Επίλυσης Καταναλωτικών Διαφορών Νόμου του 2017 

Ο σκοπός του Νόμου (N.85(I)/2017) είναι να επιλύονται οι διαφορές που προκύπτουν μεταξύ καταναλωτών και επιχειρήσεων μέσω φορέα Εναλλακτικής Επίλυσης  Καταναλωτικών Διαφορών. Μία από τις πιο γνωστές μεθόδους  Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών είναι η Διαιτησία μέσω της οποίας τα πρόσωπα μεταξύ των οποίων προκύπτει η διαφορά διορίζουν ένα τρίτο ανεξάρτητο πρόσωπο δηλαδή τον διαιτητή για να την επίλυση.

Ο περί της Εναλλακτικής Επίλυσης Καταναλωτικών Διαφορών Νόμος (Ν.85(Ι)/2017)

Ο περί της Εναλλακτικής Επίλυσης Καταναλωτικών Διαφορών Νόμος του 2017 («ο Νόμος») εναρμονίζει την Κύπρο με την Οδηγία 2013/11/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 2013 για την εναλλακτική επίλυση καταναλωτικών διαφορών.

Σκοπός του πιο πάνω Νόμου είναι, οι διαφορές που προκύπτουν μεταξύ καταναλωτών (εγκατεστημένους στην Ευρωπαϊκή Ένωση) και επιχειρήσεων (εντός Κύπρου) να επιλύονται από Φορέα Εναλλακτικής Επίλυσης Καταναλωτικών Διαφορών. Τέτοιος Φορέας, χρησιμοποιεί μεθόδους Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών, διορίζοντας προς τούτο φυσικά πρόσωπα για επίλυση των διαφορών που προκύπτουν.

Η πιο γνωστή μέθοδος Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών, είναι η διαιτησία. Μέσω της διαιτησίας, δύο ή περισσότερα μέρη μιας διαφοράς διορίζουν ένα τρίτο ανεξάρτητο πρόσωπο – τον διαιτητή ο οποίος εκδίδει απόφαση διαιτησίας η οποία είναι δεσμευτική για τα μέρη αφού γίνει η σχετική διαδικασία εγγραφής και εκτέλεσης της στο Δικαστήριο.

Όσο αφορά τις καταναλωτικές διαφορές, και σύμφωνα με το άρθρο 11(1) του Νόμου:

«Η συμφωνία καταναλωτή και εμπόρου να υποβάλουν ένα παράπονο σε φορέα εναλλακτικής επίλυσης διαφορών δεν δεσμεύει τον καταναλωτή εφόσον συνήφθη πριν από τη γένεση της διαφοράς και εφόσον συνεπάγεται στέρηση του δικαιώματος του καταναλωτή να προσφύγει στα αρμόδια δικαστήρια για τη ρύθμιση της διαφοράς.»

Αυτό σημαίνει ότι ένας καταναλωτής ο οποίος συμφωνεί πριν από τη γένεση της διαφοράς μέσω π.χ. μιας τυποποιημένης συμφωνίας με τον έμπορο, να παραπέμψει την οποιαδήποτε διαφορά που θα προκύψει σε διαιτησία, δεν δεσμεύεται από τη σχετική ρήτρα διαιτησίας. Αυτό διότι, η διαιτησία συνεπάγεται στέρηση του δικαιώματος του καταναλωτή να προσφύγει στα δικαστήρια για τη ρύθμιση της διαφοράς. Μάλιστα, το άρθρο 11(2) επισφραγίζει το γεγονός ότι η διαδικασία διαιτησίας δεν δεσμεύει τον καταναλωτή. Το άρθρο αναφέρει:

«Στις διαδικασίες εναλλακτικής επίλυσης διαφορών όπου επιδιώκεται η επίλυση της διαφοράς με την επιβολή λύσης, η επιβαλλόμενη λύση είναι δεσμευτική για τα μέρη μόνον εφόσον αυτά έχουν ενημερωθεί προηγουμένως και έχουν αποδεχθεί ρητά το δεσμευτικό χαρακτήρα της απόφασης και δεν απαιτείται ειδική αποδοχή από τον έμπορο, εάν οποιαδήποτε νομοθεσία προβλέπει ότι οι λύσεις είναι δεσμευτικές για τους εμπόρους.»

Με βάση το πιο πάνω άρθρο, ένας καταναλωτής δεν δύναται να δεσμευτεί από επιβαλλόμενη λύση, εκτός εάν έχει ενημερωθεί προηγουμένως – εννοώντας (σε συνδυασμό με το άρθρο 11(1)) πριν την έναρξη της διαδικασίας και μετά που προέκυψε η διαφορά.

Σημειώνεται ότι οι πιο πάνω πρόνοιες ισχύουν μόνο όταν η ρήτρα διαιτησίας αφορά Φορέα Εναλλακτικής Επίλυσης διαφορών και όχι σε ρήτρες που αφορούν ad hoc διαιτησία. Σε περίπτωση ρήτρας ad hoc διαιτησίας σε καταναλωτική σύμβαση αυτή υπόκειται σε έλεγχο καταχρηστικότητας από το Μέρος VII του περί Προστασίας του Καταναλωτή Νόμου του 2021. Αυτό διότι, σύμφωνα με το Παράρτημα IV του Νόμου, ρήτρα η οποία υποχρεώνει τον καταναλωτή να καταφεύγει αποκλειστικά σε διαιτησία μη καλυπτόμενη από νομικές διατάξεις, δυνατόν να θεωρηθεί καταχρηστική.

Συμπερασματικά, ρήτρα διαιτησίας η οποία παραπέμπει σε θεσμική διαιτησία ενώπιον Φορέα Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών, είναι αυτομάτως άκυρη και μη δεσμευτική – εκτός εάν συμφωνηθεί ρητά από τα μέρη αφού προκύψει η διαφορά. Όπου η ρήτρα διαιτησίας παραπέμπει σε ad hoc διαδικασία διαιτησίας, η ρήτρα υπόκειται σε έλεγχο καταχρηστικότητας και σε περίπτωση που κριθεί ως καταχρηστική, τότε αυτή θεωρείται άκυρη και δεν δεσμεύει τον καταναλωτή.

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Δυνατότητα αναστολής Δικαστικής Διαδικασίας για παράβαση ρήτρας Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών 

Οι ρήτρες Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών είναι ρήτρες που προνοούν για την παραπομπή κάποιας διαφοράς που προκύπτει από τη σύμβαση σε διαδικασία εναλλακτικής επίλυσης διαφορών. Οι ρήτρες αυτές υπάρχουν ώστε να βοηθήσουν τα μέρη να επιλύουν πιο γρήγορα τις διαφορές τους με περισσότερες πιθανότητες επίλυσης της διαφοράς τους και με χαμηλότερα κόστη. Όταν μια σύμβαση περιέχει μηχανισμό επίλυσης μιας διαφοράς που προκύπτει από τη σύμβαση, τότε το Δικαστήριο δεν επιτρέπει την έγερση αγωγής σε περίπτωση παράβασης τέτοιας ρήτρας.

1. ΡΗΤΡΕΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

Οι ρήτρες Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών είναι ρήτρες που προνοούν για την παραπομπή κάποιας διαφοράς που προκύπτει από τη σύμβαση σε μια διαδικασία εναλλακτικής επίλυσης διαφορών. Τέτοια διαδικασία δυνατόν να είναι η διαπραγμάτευση και/ή η διαμεσολάβηση και/ή η διαιτησία. Σκοπός τέτοιων ρητρών – και δη ρητρών που ενσωματώνουν πέραν του ενός τρόπου επίλυσης της διαφοράς (δηλαδή κλιμακωτές ρήτρες) – είναι να βοηθήσουν τα μέρη στο να επιλύσουν το πρόβλημα γρηγορότερα, με μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας και επίσης να μειώσουν τα κόστη για τα μέρη.

2. ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Στην υπόθεση Emirates Trading Agency LLC v Prime Mineral Exports Pte Ltd [2014] EWHC 2104 (Comm) υπήρχε κλιμακωτή ρήτρα με βάση την οποία τα μέρη, σε περίπτωση διαφοράς θα έπρεπε να συζητήσουν φιλικά και με καλή πίστη εντός τεσσάρων εβδομάδων για να επιλύσουν τη διαφορά τους και μόνο τότε μπορούσαν να αποταθούν σε διαιτητή. Το πρώτο μέρος είπε ότι ο όρος δεν τηρήθηκε και ως εκ τούτου δεν μπορούσε το θέμα να παραπεμφθεί σε διαιτησία. Το δεύτερο μέρος είπε ότι ο όρος που αφορούσε την φιλική διευθέτηση ήταν άκυρος και ως εκ τούτου το θέμα μπορούσε να παραπεμφθεί σε διαιτησία. Εναλλακτικά το δεύτερο μέρος είπε ότι ο όρος τηρήθηκε. Το δικαστήριο ασχολήθηκε με το θέμα κατά πόσο ο όρος ήταν άκυρος. Αν και υπάρχει νομολογία της Βουλής των Λόρδων στην Walford v Miles (1992) 2 AC 128 ότι η διευθέτηση διαφορών μέσω φιλικής συζήτησης είναι συμφωνία διαπραγμάτευσης και ως εκ τούτου είναι άκυρη, αποφασίστηκε από το Δικαστήριο ότι τέτοια ρήτρα μπορούσε να είναι εκτελεστή. Αυτό συνέβη διότι υπήρχε το χρονικό διάστημα των 4 εβδομάδων. Ο Δικαστής Teare J, ανέφερε τα ακόλουθα:

«Η εκτέλεση μιας τέτοιας συμφωνίας όταν βρεθεί ότι αποτελεί μέρος μιας ρήτρας επίλυσης διαφορών είναι προς το δημόσιο συμφέρον, πρώτον, επειδή οι επιχειρηματίες αναμένουν από το δικαστήριο να εκτελέσει τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει ελεύθερα και, δεύτερον, επειδή ο στόχος της συμφωνίας είναι να αποφύγουν τι θα μπορούσε να καταλήξει σε μια δαπανηρή και χρονοβόρα διαιτησία ».

Είναι λοιπόν ο κανόνας ότι τέτοιες ρήτρες συνήθως εφαρμόζονται. Στην υπόθεση Ohpen Operations UK Limited v. Invesco Fund Managers Limited [2019] EWHC 2246 (TCC) αναφέρθηκε ότι «υπάρχει σαφής και ισχυρή τάση υπέρ της εκτέλεσης ρητρών εναλλακτικής επίλυσης διαφορών και της ενθάρρυνσης των μερών να προσπαθούν να επιλύσουν διαφορές πριν να καταλήξουν στο Δικαστήριο.  Όταν μια σύμβαση περιέχει έγκυρο μηχανισμό για την επίλυση πιθανών διαφορών μεταξύ των μερών, είναι συνήθως απαραίτητο τα μέρη να ακολουθήσουν αυτόν το μηχανισμό και το δικαστήριο δεν θα επιτρέψει την έγερση αγωγής κατά παράβαση τέτοιας ρήτρας.»

3. ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Η ΟΠΟΙΑ ΕΧΕΙ ΚΙΝΗΘΕΙ ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΡΗΤΡΑΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

Όπως και με τις ρήτρες διαιτησίας, οι ρήτρες εναλλακτικής επίλυσης διαφορών πρέπει να τηρούνται. Στην υπόθεση Port Jackson Stevedoring Pty Ltd v Salmond and Spraggon (Australia) Pty [1981] 1 WLR 138 (PC) ο Λόρδος Wilberforce ανέφερε ότι τέτοιες ρήτρες (όπως και στην περίπτωση ρητρών διαιτησίας) επιβιώνουν την εξ αποκηρύξεως παράβαση της σύμβασης.

Ως εκ τούτου, όπου υπάρχει παράβαση τέτοιων ρητρών (π.χ. μέσω έναρξης διαδικασίας στο Δικαστήριο), το αθώο μέρος, δύναται να προσφύγει στο Δικαστήριο ζητώντας αναστολή της δικαστικής διαδικασίας. Σε σχέση με τη διαιτησία, η δυνατότητα αναστολής πηγάζει από τα άρθρα 8 του περί Διαιτησίας Νόμου (Κεφ. 8) καθώς και του περί Διεθνούς Εμπορικής Διαιτησίας Νόμου (Ν. 101/1987). Αναφορικά με άλλες Ρήτρες Εναλλακτικής Επίλυσης διαφορών (π.χ. διαμεσολάβησης) η δυνατότητα αυτή πηγάζει από τους κανόνες της επιείκειας. Στην απόφαση Cable & Wireless Plc v IBM United Kingdom Ltd [2002] EWHC 2059 (Comm) αναφέρθηκαν τα ακόλουθα από τον Δικαστή Colman J

«[32]… Κατ’ αρχήν… όπου υπάρχει ξεκάθαρη αναφορά σε ΕΕΔ, δεν είναι δύσκολο να βρεθεί από το Δικαστήριο, ένα αρκετά βέβαιο και προσδιορίσιμο ελάχιστο καθήκον συμμετοχής…[34] Η αναφορά σε ΕΕΔ είναι ανάλογη με μια συμφωνία διαιτησίας. Ως εκ τούτου, αντιπροσωπεύει μια ανεξάρτητη συμφωνία επικουρική της κύριας σύμβασης και μπορεί να επιβληθεί με αναστολή της δικαστικής διαδικασίας ή με διάταγμα όπου δεν υπάρχει εκκρεμούσα διαδικασία διαδικασίας. Η δικαιοδοσία αναστολής σε σχέση με τη διαιτησία, αν και εισήχθη με νομοθεσία, πηγάζει από τους κανόνες της επιείκειας».

Σχετικά Άρθρα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Δυνατότητα αναστολής Δικαστικής Διαδικασίας για παράβαση ρήτρας Διαιτησίας  με βάση το Κεφ. 4

Υπάρχει δυνατότητα Αναστολής Δικαστικής Διαδικασίας σε περίπτωση παραβίασης Ρήτρας Διαιτησίας. Πιο κάτω αναλύονται οι προϋποθέσεις σε σχέση με τη δυνατότητα αυτή.

1. ΆΡΘΡΟ 8 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΔΙΑΙΤΗΣΙΑΣ ΝΟΜΟΥ, ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Το άρθρο 8 του περί Διαιτησίας Νόμου, αναφέρει τα ακόλουθα:

«Αv oπoιoσδήπoτε συμβαλλόμεvoς σε συvυπoσχετικό ή oπoιoδήπoτε πρόσωπo πoυ πρoβάλλει αξίωση μέσω ή βάσει oδηγιώv τoυ, αρχίζει oπoιαδήπoτε διαδικασία εvώπιov Δικαστηρίoυ κατά oπoιoυδήπoτε άλλoυ πρoσώπoυ πoυ είvαι συμβαλλόμεvoς στo συvυπoσχετικό ή κατά oπoιoυδήπoτε πρoσώπoυ πoυ πρoβάλλει αξίωση μέσω ή βάσει oδηγιώv τoυ, αvαφoρικά με oπoιoδήπoτε από τα θέματα πoυ συμφωvήθηκε vα παραπεμφθoύv σε διατησία, τότε oπoιoσδήπoτε από τoυς διαδίκoυς στηv εv λόγω διαδικασία δύvαται oπoτεδήπoτε μετά τηv εμφάvιση, και πριv παραδώσει oπoιεσδήπoτε γραπτές πρoτάσεις ή πρoβεί σε oπoιoδήπoτε άλλo στάδιo της διαδικασίας, vα απoταθεί στo Δικαστήριo για αvαστoλή της διαδικασίας και τo Δικαστήριo δύvαται vα εκδώσει διάταγμα για αvαστoλή της διαδικασίας αv ικαvoπoιηθεί ότι δεv υπάρχει λόγoς πoυ vα δικαιoλoγεί τη μη παραπoμπή τoυ θέματoς σε διαιτησία σύμφωvα με τo συvυπoσχετικό και ότι o αιτητής ήταv, όταv άρχισε η διαδικασία, και εξακoλoυθεί vα είvαι έτoιμoς και πρόθυμoς vα πράξει oτιδήπoτε τo αvαγκαίo για τηv καvovική διεξαγωγή της διατησίας.»

Όπου υπάρχει ρήτρα διαιτησίας, αυτή δεσμεύει τα μέρη ακόμη και μετά τον τερματισμό της σύμβασης που την περιέχει. Αυτό που το άρθρο 8 προβλέπει είναι ότι σε περίπτωση που κάποιο μέρος σε σύμβαση που περιέχει ρήτρα διαιτησίας προχωρήσει με διαδικασία στο Δικαστήριο, τότε το άλλο μέρος δύναται να χρησιμοποιήσει το άρθρο 8 για να σταματήσει τη διαδικασία που άρχισε στο Δικαστήριο.

Το άρθρο 8 προβλέπει δηλαδή για το δικαίωμα αίτησης για αναστολή της διαδικασίας από το μέρος το οποίο θέτει ως λόγο την παράβαση της ρήτρας διαιτησίας. Υπάρχουν βεβαίως προϋποθέσεις για χρήση του άρθρου 8. Αυτές είναι ότι, το μέρος που προβαίνει στην αίτηση για αναστολή της διαδικασίας, θα πρέπει να προβάλει την αίτηση έγκαιρα[1] και οπωσδήποτε πριν παραδώσει οποιεσδήποτε γραπτές προτάσεις ή προβεί σε οποιοδήποτε άλλο βήμα στη διαδικασία.

Α) ΈΓΚΑΙΡΟ ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ

Όσο αφορά το έγκαιρο της αίτησης σχετική είναι η υπόθεση G. J. Magdon Ltd v. A.L. Metal Trading Ltd[2]  στην οποία αναφέρθηκαν τα ακόλουθα:

«Δεν συμφωνούμε με την πιο πάνω εισήγηση, η οποία απολήγει στην ουσία σε απεριόριστο δικαίωμα του εναγομένου να ενεργεί κατά το δοκούν ενώ εκκρεμεί εναντίον του καταχωρισθείσα αγωγή. Αυτό έγινε και στην υπόθεση που εξετάζουμε, όπου η εφεσείουσα επέλεξε να καταχωρίσει την επίμαχη αίτηση 9 μήνες μετά την εκ μέρους της καταχώριση του σημειώματος εμφάνισης. Ο κανονισμός που θέσαμε πιο πάνω, και η νομολογία, αποσκοπούν στην άμεση και κατά προτεραιότητα εξέταση πιθανής ένστασης στη δικαιοδοσία του δικαστηρίου. Τέτοιο ζήτημα δεν μπορεί να παραμένει στην ελεύθερη επιλογή χρόνου από τον εναγόμενο»

Β) ΝΕΑ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Εκτός του ότι τέτοια αίτηση θα πρέπει να προβάλλεται έγκαιρα, ο γενικός κανόνας είναι ότι αίτηση για αναστολή με βάση το άρθρο 8, θα πρέπει να καταχωρηθεί πριν να ληφθούν οποιαδήποτε νέα βήματα στη διαδικασία. Στην υπόθεση Προοδευτική Ασφαλιστική Εταιρεία Λτδ ν. Κουρουκλίδη κ.α.[3] αναφέρθηκαν τα ακόλουθα από τον έντιμο Δικαστή Νικολαίδη Δ:

«Στην υπόθεση Vector Onega A.G. v. Του πλοίου M/V Grivas κ.ά. (1999) 1 Α.Α.Δ. 1, το Δικαστήριο απέρριψε αίτηση για αναστολή της διαδικασίας, λόγω ρήτρας διαιτησίας που περιείχετο σε γραπτή συμφωνία μεταξύ των διαδίκων, απλώς και μόνο γιατί η αίτηση έγινε μετά τη διενέργεια νέων βημάτων στη διαδικασία.»

Στο σύγγραμμα Halsburys Laws of England Vol 2 αναφέρονται επίσης τα ακόλουθα στη σελίδα 25:

«Ο αιτητής δεν πρέπει να έχει προβεί σε καμία ενέργεια στη διαδικασία (ζ) μετά την εμφάνιση (η) … Έτσι η κατάθεση ένορκης δήλωσης σε ένσταση αίτησης για συνοπτική απόφαση (ιβ) η καταχώρηση υπεράσπισης … είναι βήματα στη διαδικασία.»

Στο σύγγραμμα Russell on Arbitration αναφέρονται στις σελίδες 182-183 τα ακόλουθα:

«Το δικαστήριο δεν έχει διακριτική ευχέρεια να αναστείλει τη διαδικασία εάν ο εναγόμενος επιτρέψει τη συνέχιση της αγωγής… Τα ακόλουθα θεωρήθηκαν ως λήψη βημάτων στη διαδικασία … εμφάνιση ενώπιον πρωτοκολλητή για λήψη άδειας για καταχώρηση υπεράσπισης, αίτηση για άδεια αντεξέτασης»

Αίτηση για απόρριψη της διαδικασίας και καταχώρηση υπεράσπισης σε ανταπαίτηση, θεωρούνται νέα βήματα στη διαδικασία. 

Σημειώνεται ότι σε σχέση με αίτηση αναστολής διαδικασίας στα πλαίσια διαιτησίας που διεξάγεται με βάση τον περί Εμπορικής Διαιτησίας Νόμο του 1987 (101/1987) περιέχεται παρόμοια πρόνοια με αυτή του Κεφαλαίου 4 (συμπτωματικά στο άρθρο 8 του Ν.101/1987)  αν και η συγκεκριμένη πρόνοια δεν είναι τόσο αυστηρή ως προς το τι αποτελούν νέα βήματα στη διαδικασία.

[1] Προοδευτική Ασφαλιστική Εταιρεία Λτδ ν. Στέλιου Κουρουκλίδη κ.α. (2002) 1Β Α.Α.Δ. 1374

[2] (2001) 1 A.Α.Δ. 2064

[3] (2002) 1 ΑΑΔ 1374

Σχετικά Άρθρα