ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Οι ρήτρες Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών είναι ρήτρες που προνοούν για την παραπομπή κάποιας διαφοράς που προκύπτει από τη σύμβαση σε διαδικασία εναλλακτικής επίλυσης διαφορών. Οι ρήτρες αυτές υπάρχουν ώστε να βοηθήσουν τα μέρη να επιλύουν πιο γρήγορα τις διαφορές τους με περισσότερες πιθανότητες επίλυσης της διαφοράς τους και με χαμηλότερα κόστη. Όταν μια σύμβαση περιέχει μηχανισμό επίλυσης μιας διαφοράς που προκύπτει από τη σύμβαση, τότε το Δικαστήριο δεν επιτρέπει την έγερση αγωγής σε περίπτωση παράβασης τέτοιας ρήτρας.
1. ΡΗΤΡΕΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ
Οι ρήτρες Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών είναι ρήτρες που προνοούν για την παραπομπή κάποιας διαφοράς που προκύπτει από τη σύμβαση σε μια διαδικασία εναλλακτικής επίλυσης διαφορών. Τέτοια διαδικασία δυνατόν να είναι η διαπραγμάτευση και/ή η διαμεσολάβηση και/ή η διαιτησία. Σκοπός τέτοιων ρητρών – και δη ρητρών που ενσωματώνουν πέραν του ενός τρόπου επίλυσης της διαφοράς (δηλαδή κλιμακωτές ρήτρες) – είναι να βοηθήσουν τα μέρη στο να επιλύσουν το πρόβλημα γρηγορότερα, με μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας και επίσης να μειώσουν τα κόστη για τα μέρη.
2. ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Στην υπόθεση Emirates Trading Agency LLC v Prime Mineral Exports Pte Ltd [2014] EWHC 2104 (Comm) υπήρχε κλιμακωτή ρήτρα με βάση την οποία τα μέρη, σε περίπτωση διαφοράς θα έπρεπε να συζητήσουν φιλικά και με καλή πίστη εντός τεσσάρων εβδομάδων για να επιλύσουν τη διαφορά τους και μόνο τότε μπορούσαν να αποταθούν σε διαιτητή. Το πρώτο μέρος είπε ότι ο όρος δεν τηρήθηκε και ως εκ τούτου δεν μπορούσε το θέμα να παραπεμφθεί σε διαιτησία. Το δεύτερο μέρος είπε ότι ο όρος που αφορούσε την φιλική διευθέτηση ήταν άκυρος και ως εκ τούτου το θέμα μπορούσε να παραπεμφθεί σε διαιτησία. Εναλλακτικά το δεύτερο μέρος είπε ότι ο όρος τηρήθηκε. Το δικαστήριο ασχολήθηκε με το θέμα κατά πόσο ο όρος ήταν άκυρος. Αν και υπάρχει νομολογία της Βουλής των Λόρδων στην Walford v Miles (1992) 2 AC 128 ότι η διευθέτηση διαφορών μέσω φιλικής συζήτησης είναι συμφωνία διαπραγμάτευσης και ως εκ τούτου είναι άκυρη, αποφασίστηκε από το Δικαστήριο ότι τέτοια ρήτρα μπορούσε να είναι εκτελεστή. Αυτό συνέβη διότι υπήρχε το χρονικό διάστημα των 4 εβδομάδων. Ο Δικαστής Teare J, ανέφερε τα ακόλουθα:
«Η εκτέλεση μιας τέτοιας συμφωνίας όταν βρεθεί ότι αποτελεί μέρος μιας ρήτρας επίλυσης διαφορών είναι προς το δημόσιο συμφέρον, πρώτον, επειδή οι επιχειρηματίες αναμένουν από το δικαστήριο να εκτελέσει τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει ελεύθερα και, δεύτερον, επειδή ο στόχος της συμφωνίας είναι να αποφύγουν τι θα μπορούσε να καταλήξει σε μια δαπανηρή και χρονοβόρα διαιτησία ».
Είναι λοιπόν ο κανόνας ότι τέτοιες ρήτρες συνήθως εφαρμόζονται. Στην υπόθεση Ohpen Operations UK Limited v. Invesco Fund Managers Limited [2019] EWHC 2246 (TCC) αναφέρθηκε ότι «υπάρχει σαφής και ισχυρή τάση υπέρ της εκτέλεσης ρητρών εναλλακτικής επίλυσης διαφορών και της ενθάρρυνσης των μερών να προσπαθούν να επιλύσουν διαφορές πριν να καταλήξουν στο Δικαστήριο. Όταν μια σύμβαση περιέχει έγκυρο μηχανισμό για την επίλυση πιθανών διαφορών μεταξύ των μερών, είναι συνήθως απαραίτητο τα μέρη να ακολουθήσουν αυτόν το μηχανισμό και το δικαστήριο δεν θα επιτρέψει την έγερση αγωγής κατά παράβαση τέτοιας ρήτρας.»
3. ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Η ΟΠΟΙΑ ΕΧΕΙ ΚΙΝΗΘΕΙ ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΡΗΤΡΑΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ
Όπως και με τις ρήτρες διαιτησίας, οι ρήτρες εναλλακτικής επίλυσης διαφορών πρέπει να τηρούνται. Στην υπόθεση Port Jackson Stevedoring Pty Ltd v Salmond and Spraggon (Australia) Pty [1981] 1 WLR 138 (PC) ο Λόρδος Wilberforce ανέφερε ότι τέτοιες ρήτρες (όπως και στην περίπτωση ρητρών διαιτησίας) επιβιώνουν την εξ αποκηρύξεως παράβαση της σύμβασης.
Ως εκ τούτου, όπου υπάρχει παράβαση τέτοιων ρητρών (π.χ. μέσω έναρξης διαδικασίας στο Δικαστήριο), το αθώο μέρος, δύναται να προσφύγει στο Δικαστήριο ζητώντας αναστολή της δικαστικής διαδικασίας. Σε σχέση με τη διαιτησία, η δυνατότητα αναστολής πηγάζει από τα άρθρα 8 του περί Διαιτησίας Νόμου (Κεφ. 8) καθώς και του περί Διεθνούς Εμπορικής Διαιτησίας Νόμου (Ν. 101/1987). Αναφορικά με άλλες Ρήτρες Εναλλακτικής Επίλυσης διαφορών (π.χ. διαμεσολάβησης) η δυνατότητα αυτή πηγάζει από τους κανόνες της επιείκειας. Στην απόφαση Cable & Wireless Plc v IBM United Kingdom Ltd [2002] EWHC 2059 (Comm) αναφέρθηκαν τα ακόλουθα από τον Δικαστή Colman J
«[32]… Κατ’ αρχήν… όπου υπάρχει ξεκάθαρη αναφορά σε ΕΕΔ, δεν είναι δύσκολο να βρεθεί από το Δικαστήριο, ένα αρκετά βέβαιο και προσδιορίσιμο ελάχιστο καθήκον συμμετοχής…[34] Η αναφορά σε ΕΕΔ είναι ανάλογη με μια συμφωνία διαιτησίας. Ως εκ τούτου, αντιπροσωπεύει μια ανεξάρτητη συμφωνία επικουρική της κύριας σύμβασης και μπορεί να επιβληθεί με αναστολή της δικαστικής διαδικασίας ή με διάταγμα όπου δεν υπάρχει εκκρεμούσα διαδικασία διαδικασίας. Η δικαιοδοσία αναστολής σε σχέση με τη διαιτησία, αν και εισήχθη με νομοθεσία, πηγάζει από τους κανόνες της επιείκειας».
